Rond 4 tot 6 jaar ontdekken kinderen steeds meer hun lichaam en dat van anderen. Hoe praat je hierover met je kind? Wat voor afspraken maak je zodat je kind zich veilig voelt?
Ontdekken door spelen
Kinderen van 4 tot 6 jaar ontdekken door te spelen hun eigen lichaam. En dat van andere kinderen van hun leeftijd. Het hoort bij de ontwikkeling van je kind om elkaar uit te kleden en aan te kleden. En te kijken naar elkaars blote lichaam.
Vraag bijvoorbeeld of het leuk was. Maar maak wel goede afspraken. Leg uit:
- Als je kind of de ander iets niet wil, doe je het niet;
- Je mag jezelf en anderen geen pijn doen;
- Je doet het alleen als je het allebei leuk vindt.
Je eigen penis of vagina aanraken
Kinderen tussen 4 en 6 raken hun eigen penis of vagina aan. Ook dit past bij de ontwikkeling van je kind. Sommige kinderen hebben al geleerd dat dit privé is, anderen moeten dit nog leren.
Leg uit dat het aanraken van je eigen piemel of vagina een prettig gevoel kan geven, maar dat dit niet overal kan. Bijvoorbeeld niet in de woonkamer, buiten of op school. Leg uit dat het wel kan op een plek waar je kind alleen is, zoals in bed of onder de douche. Spreek ook af dat het geen pijn mag doen.
Vriendschap en verliefdheid
Kinderen van 4 tot 6 jaar koppelen vriendschap of iemand lief vinden vaak aan verliefdheid. Zo kunnen ze zeggen dat ze verliefd zijn op hun moeder, juf, vriendje of de hond. Ze begrijpen nog niet helemaal wat het woord verliefd betekent. Het is hun manier om te zeggen dat iemand heel lief vinden.
Verschillen jongens en meisjes
Vanaf 4 jaar begrijpen kinderen steeds beter dat ze een jongenslichaam of meisjeslichaam hebben. En hoe ze door anderen worden gezien. Veel meisjes gaan zich op deze leeftijd meer ‘meisjesachtig’ gedragen, en jongens meer ‘jongensachtig’. Omdat ze denken dat jongens en meisjes zich zo horen te gedragen. Tegelijk blijven ze vaak ook gewoon doen wat ze leuk vinden. Of dat nu ’typisch’ iets voor jongens of voor meisjes is.
Kinderen kunnen negatief op elkaar reageren als een jongen zich bijvoorbeeld ‘meisjesachtig’ gedraagt of andersom. Voor de ontwikkeling van je kind is het belangrijk dat je kind zich mag uiten op een manier die bij je kind past. Grijp dus in bij negatieve reacties. Zorg dat kinderen veilig en prettig kunnen opgroeien. Ieder op zijn of haar eigen manier.
Praten over liefde en seks
Op deze leeftijd worden kinderen steeds nieuwsgierig. Ze stellen vaak vragen. Bijvoorbeeld: waar komt een baby vandaan? Of hoe komt die baby in en uit de buik?
Vertel je kind dat hij of zij alles mag vragen. Met praten zorg je ervoor dat je kind goede informatie krijgt. En je laat zien dat praten over relaties en seks gewoon is. Vertel aan je kind dat een jongen ook verliefd kan worden op een andere jongen. En een meisje op een meisje. En dat je kind ook op jongens en meisjes verliefd kan worden. Vertel je kind ook dat je niet kunt kiezen op wie je verliefd wordt. Het gebeurt vanzelf.
Boeken kunnen helpen om over liefde en seks met je kind te praten. Vraag er eens naar in de (kinder)boekhandel of in de bibliotheek. Of bekijk deze boeken over liefde en seks.
Meer over seksuele ontwikkeling van je kind
- Seksueleopvoeding.info – brochure ‘Relationele en seksuele ontwikkeling van kinderen van 0-6 jaar‘ (PDF-bestand). Je kunt de brochure ook downloaden in andere talen;
- Seksueleopvoeding.info – over de fase 4-6 jaar, waarin je kind spelend leert over liefde en seks.
