Als een baby overlijdt in de buik, dood geboren wordt, of kort na de geboorte overlijdt, beleef je als ouders een van de moeilijkste momenten in je leven. Wat komt er allemaal op je af? Wil je onderzoek laten doen naar je kind (obductie)? Hoe kun je op je eigen manier afscheid nemen van je baby en hoe doe je aangifte van de geboorte van je kind? Hoe kun je goed voor jezelf zorgen, tijdens de kraamtijd en daarna, en steun zoeken?
Hoe neem je afscheid van je baby?
Je moet afscheid nemen van een kind dat lang in jouw buik heeft gezeten of in de buik van je geliefde. Je kind zat waarschijnlijk al in je hart en in je beeld van de toekomst. Dat kan het afscheid ingrijpend maken.
- Veel mensen vinden het fijn om hun kind als het net is overleden, nog even vast te houden en goed te bekijken. Dat is vaak niet zo eng als je misschien zou denken. Luister naar je gevoel en neem afscheid op jouw manier.
- Je kunt je baby als je dat wilt, zelf wassen en aankleden na de geboorte.
- Als herinnering kun je foto’s maken. Soms laten mensen afdrukken maken van de handjes of voetjes van hun kind. De verpleegkundige in het ziekenhuis kan daarbij helpen.
- Bedenk of je je kind voor de begrafenis of crematie wilt laten zien aan mensen die dichtbij je staan. Het kan een steun voor je zijn als zij de baby gezien hebben.
Lees meer adviezen in de brochure ‘Afscheid nemen van je baby’ van Stille levens.
Komt er onderzoek naar het overlijden van je baby (obductie)?
Als de oorzaak van het overlijden niet duidelijk is, bespreekt de arts met jou of met jullie of je onderzoek wilt laten doen. Dit heet obductie. Jij en je eventuele partner bepalen zelf of je dit onderzoek wilt. Het kan gaan om verschillende soorten onderzoek.
Meer informatie vind je in de brochure ‘Onderzoek na overlijden baby’ van Stille levens.
Moet je aangifte doen na het overlijden van je baby?
Als je kind voor, bij of snel na de geboorte overlijdt, moet je de geboorte van je baby melden bij de burgerlijke stand. Na 24 weken zwangerschap is geboorteaangifte verplicht. Je krijgt dan een geboorteakte met de aantekening ‘levenloos geboren’.
Op Rijksoverheid.nl lees je meer over deze aangifte.
Naast de aangifte kun je ook kiezen om jouw baby te laten registeren als persoon in de BRP (Basisregistratie Personen). Dit kan sinds 2019, ook als je baby eerder is overleden, maar het is niet verplicht.
Op Stillelevens.nl lees je meer over je baby laten registreren in de BRP.
Hoe organiseer je de begrafenis of crematie?
Vanaf een geboorte bij 24 weken zwangerschap, moet een kind volgens de wet worden begraven of gecremeerd.
- Er zijn veel mogelijkheden om het ritueel aan te passen aan jullie wensen en aan het kind. Een mooi gedicht, een ritueel met bloemen of ballonnen, een mandje of een wit kistje, het kan allemaal. Kijk wat het best bij jullie zelf past.
- Een uitvaartverzorger kan je helpen bij het organiseren van een uitvaart. Die weet ook wat er allemaal kan. Er zijn ook uitvaartorganisaties gespecialiseerd in de uitvaart van een baby.
- Je kunt kiezen voor een uitvaart in besloten kring, of voor een uitvaart waar je veel mensen voor uitnodigt. Kijk naar wat jij als steun ervaart.
Lees de brochure ‘Uitvaart van je baby’ van Stille levens.
Hoe deel je het verdrietige nieuws?
Als je al kinderen hebt, verliezen zij hun broertje of zusje. Wat dat voor hen betekent, ligt ook aan hun leeftijd.
- Praat er over, openheid is belangrijk. Kinderen voelen het vaak aan als er iets voor hen wordt weggehouden.
- Vertel je kinderen wat er gebeurd is op een manier die past bij hun leeftijd.
- Laat ze, als ze dat willen, hun overleden broertje of zusje zien en aanraken.
- Probeer vragen zo goed mogelijk te beantwoorden.
Als je mensen die dicht bij je staan vertelt dat je je kind verloren hebt, en hoe het allemaal gegaan is, kan dat emotioneel zijn, maar het kan je ook helpen. Soms helpt het om keer op keer te vertellen wat er gebeurd is, ook om het tot je door te laten dringen.
Mensen met wie je een minder persoonlijke band hebt, kun je het laten weten door een rouwkaart te sturen of een advertentie te laten plaatsen.
Hoe ziet de kraamtijd eruit na het verlies van je kind?
Als je als bevallen moeder weer thuis komt uit het ziekenhuis, is het belangrijk om rustig aan te doen. Je hebt veel verdriet en moet ook nog herstellen van de bevalling.
Vaak heb je als je baby is overleden voor of vlak na de bevalling, ook recht op kraamzorg. Dit kun je navragen bij je zorgverzekeraar of de kraamzorginstantie.
Misschien wil je graag vertrouwde mensen zien. Misschien wil je liever nog even alleen zijn. Ga uit van jouw eigen behoeften en geef die zoveel mogelijk aan. Je kunt bijvoorbeeld nadenken over:
- Wil je graag dat je partner de eerste periode thuis is? Of als dat niet kan, of als je geen partner hebt, een vertrouwd familielid of vriend(in) vragen bij jou te zijn?
- Wil je bezoek ontvangen of niet? Wil je telefoontjes opnemen of liever apps krijgen en kaartjes? Ga af op je eigen gevoel en geef dit zo duidelijk mogelijk aan.
- Te veel en lang bezoek kan soms zwaar zijn. Probeer van tevoren aan te geven tot wanneer je bezoek kan blijven.
- Als je zegt wat je nodig hebt op dat moment, krijgen mensen ook de kans om iets voor je te doen waar je echt wat aan hebt. Je kunt ook praktische hulp vragen, bijvoorbeeld of iemand een pan soep wil maken.
Welke steun heb jij nodig na het overlijden van je baby?
Aan het begin zie je waarschijnlijk alleen mensen die dichtbij je staan. Mensen zullen vaak luisteren en met je meeleven. Dat kan heel helpend zijn.
Als je weer meer de deur uitgaat, kom je ook mensen tegen die je minder goed kent. Ze kunnen heel aardig voor je zijn. Misschien kom je ook mensen tegen die het niet zo goed begrijpen, je uit de weg gaan of onhandige opmerkingen maken. Vaak komt dit door onmacht en onzekerheid. Je kunt lastige gesprekken gerust stoppen of kort houden. Je bent niemand iets verplicht.
Je voelt vaak snel aan door wie je je gesteund voelt. Richt je op die mensen. Je hoeft niet met iedereen te praten of af te spreken. Doe wat voor jou goed voelt.
Je kunt ook emotionele steun en herkenning krijgen bij ouders die ook een kind verloren hebben bij een lotgenotencontactgroep. Kijk voor informatie en steun op Stille Levens.nl
Hoe ga je om met verdriet en rouw om je overleden baby?
Zeker de eerste periode na het overlijden van je baby, zal in het teken staan van het verlies. Je zult op veel momenten in gedachten bij je kind zijn. Intens verdriet en leegte kunnen overheersen. Soms ook ongeloof: is dit echt gebeurd? Ook is het heel normaal om twijfel en boosheid te voelen.
- Het is vaak beter om je verdriet toe te laten dan om het weg te stoppen. Als dat gaat, kun je proberen je leven stap voor stap weer op te pakken.
- Je kunt je door het verlies en verdriet slecht voelen. En bijvoorbeeld geen zin hebben om te eten, slecht slapen of je somber en onrustig voelen. Dit kan bij het rouwen horen. Duurt dit lang? Bespreek het dan met je huisarts.
- Mensen rouwen verschillend. Als je een partner hebt, zul je dat misschien merken. Probeer die verschillen te begrijpen en te accepteren. Soms zie je bijvoorbeeld dat de een veel behoefte heeft om zich te uiten en de ander juist moeilijk kan praten over het verlies. Als er veel verschil is in de manier waarop jullie rouwen, kun je ook steun zoeken bij anderen.
- Het verschilt per persoon wanneer je je leven en werk weer op kunt pakken. Voor de één is bijvoorbeeld werk al snel een prettige afleiding, voor de ander is het nog te veel. Veel mensen houden na een groot verlies als dit een tijd moeite met concentreren. Of ze voelen zich heel moe. Dat is allemaal normaal.
Welk contact is er met de zorg na het overlijden van je baby?
- De huisarts en de verloskundige die bij de zwangerschap en de geboorte betrokken waren, zullen je ondersteunen bij het afscheid nemen en de rouwverwerking. Vaak vragen zij ook of je behoefte hebt aan contact en hulp, en je kunt het zelf ook vragen.
- De jeugdgezondheidszorg krijgt het ook te horen als je kind is overleden en zullen hier rekening mee houden. Als je nog een kind hebt en je komt bij de jeugdgezondheidszorg, kun je met hen praten over het verlies en over wat het met je doet.
- Mogelijk heb je ook een nagesprek met de gynaecoloog of de kinderarts om alles rond het overlijden van je baby na te bespreken. Je kunt dit gesprek ook zelf aanvragen. Teruggaan naar het ziekenhuis en de gynaecoloog of kinderarts weer zien, kan moeilijk zijn. Maar het kan wel helpen bij het rouwproces. Je kunt ook je vragen nog kwijt.
- Wanneer je te veel opziet tegen het gesprek met de kinderarts, kun je ook vragen of het gesprek met je huisarts kan worden gevoerd. Stel gerust alle vragen die je hebt.
Wil je weer een kind na het verlies van een baby?
De beslissing om weer zwanger te proberen te worden na het overlijden van je baby is niet altijd makkelijk te nemen. Hoe maak je deze keuze en hoe kun je begeleid worden in je nieuwe zwangerschap? Lees erover in de brochure Zwangerschap na het verlies van je baby op Stillelevens.nl.
Informatie en steun na het overlijden van een baby
- Stille Levens.nl – informatie en steun van ouders die te maken krijgen met het overlijden van hun baby
- Achterderegenboog.nl – steun en aandacht voor kinderen bij rouwverwerking
- Contactgroep Zwangerschapsbeëindiging (CZB) – contact tussen ouders die een gewenste zwangerschap hebben afgebroken van een kind met een ernstige aandoening.