Je borst bestaat uit klieren, bloedvaten, vetweefsel en lymfeklieren. Een borstontsteking kan ontstaan door een bacteriële infectie, maar ook door een verstoord evenwicht in het borstweefsel en een teveel aan melk waarbij de borst minder goed soepel gedronken wordt. Hierbij zwelt het borstweefsel op en drukt de melkkanalen dan dicht. De melk kan niet meer goed doorstromen en er ontstaat een zwelling in de melkklieren. Dit zijn harde plekken vol met melk in je borst en dit heet stuwing. Deze stuwing lost meestal vanzelf op door de borst met rust te laten en normaal soepel te laten drinken. Ga niet extra voeden, kolven of masseren.
Klachten bij een borstontsteking
Bij een beginnende borstontsteking voelt de borst pijnlijk, beurs, warm en soms gespannen aan. Hierna kan de borst gedeeltelijk rood worden en dat wordt niet minder na het voeden. Je kunt er goed ziek van zijn, alsof je een zware griep hebt. Meestal heb je koorts boven de 38 graden.
Borstontsteking voorkomen
Eén van de beste manieren om zwelling en ontsteking te voorkomen is voeden op verzoek.
- Voed je baby zo vaak en zo lang hij of zij wil zolang het goed voelt voor je tepels.
- Gebruik liever geen tepelhoedjes. Dit zorgt vaak voor minder goed soepel drinken van de borsten.
- Probeer je borsten gewoon soepel te laten drinken. Ga niet onnodig extra kolven.
- Sla niet zomaar een voeding over, bijvoorbeeld als je partner een (gekolfde) fles geeft. Dit zorgt voor onnodig gezwollen borsten. Houd zoveel mogelijk de balans.
- Ga niet extra afkolven om de borst beter te legen of om een voorraad in de vriezer aan te leggen. Dan ga je immers meer melk aanmaken. Dat zorgt dan weer voor te veel druk in je borsten.
Wat doe je bij een (beginnende) borstontsteking?
je kunt op verschillende manieren met borstontsteking omgaan. Steeds vaker kiezen lactatiekundigen ervoor om de ontstoken borst tot rust te brengen door te koelen en de zwelling af te laten nemen. Ga wel door met voeden of kolven, maar stimuleer je borst niet extra. Het kan zijn dat het advies van jouw zorgverlener anders is. Kijk voor de meest recente adviezen bij de borstvoedingsorganisaties. Als je erg ziek bent, volg dan het advies van de huisarts op.
- Leg koude kompressen op je borst. Daardoor wordt de zwelling minder. Leg ze niet direct op je huid, maar bijvoorbeeld in een washandje.
- Controleer of er een melkblaartje op je tepel zit. Open maken kan als het heel duidelijk is, maar hoeft meestal niet en zeker niet vaker dan één keer. Op Borstvoeding.nl, de website van Borstvoedingorganisatie La Leche League, lees je hoe je dit doet. Een speciale crème tegen ontsteking (steroïde crème) via de huisarts helpt beter.
- Als het fijn voelt, maak je borst een beetje warm voordat je gaat voeden of kolven. Maar gebruik liever geen warm kompres als de borst al rood, gezwollen of extra warm is. Koelen is belangrijker dan warmte.
- Masseer de harde plekken niet hardhandig weg. Daarmee kun je het borstweefsel beschadigen en de ontsteking erger maken. Om overtollig vocht af te voeren mag je je borsten wel zacht masseren (alsof je een kat aait). Zwelling van je borst gaat beter weg als je zacht strijkt richting je oksel. Dit noem je ‘lymfedrainage’.
- Je baby kan de melk gewoon drinken, maar de melk kan wel anders smaken. Daardoor kan je baby de melk weigeren. Kolf de borst af als je baby niet wil drinken. Dan houd je de productie wel op gang.
- Als aanleggen te pijnlijk is of je baby de borst weigert, kolf dan een normale hoeveelheid melk af. Ga dus niet extra kolven.
- Houd zoveel mogelijk een normaal voedingsritme aan. Ga niet vaker aanleggen aan de pijnlijke borst, maar ook niet minder.
- Om de ontsteking af te remmen, is het verstandig om ibuprofen in te nemen. Deze pijnstiller mag bij borstvoeding, maar is niet zo goed voor je maag. Volg de dosering van de verpakking. Neem het niet langer dan 24 uur en overleg met je huisarts, zeker als je nog andere medicijnen neemt. De aanbevolen dosering in Nederland is 400 mg per 8 uur. Bedenk of je wilt overleggen met een lactatiekundige als je een ontsteking hebt.
- Neem voldoende paracetamol als pijnstiller voordat je gaat voeden of kolven. Hierdoor kun je je beter ontspannen en stroomt de melk ook beter door. De aanbevolen dosering is maximaal 4 x 1000 mg per 24 uur.
- Neem veel bedrust. En zorg voor gezonde voeding om aan te sterken.
- Laat iemand je helpen om voor je baby te zorgen. Jij hebt je energie nodig om beter te worden.
- Denk na over hoe de ontsteking ontstaan is, zodat je het beter kunt voorkomen. Vraag advies aan de lactatiekundige als deze tips niet helpen of als je vaker dit soort klachten hebt.
Zodra de zwelling afneemt en de melk weer goed stroomt, zal je koorts of verhoging minder worden. De rode plek verdwijnt na een paar dagen, de harde plek meestal binnen een week. De melkproductie van de gezwollen borst kan iets afgenomen zijn, maar neemt vaak weer toe als je beter bent.
Wondje op je tepel
Het kan ook zijn dat er een wondje op je tepel zit, door tepelkloven. Dan kunnen bacteriën de borst binnendringen via de tepel en ontstaat er een zogenoemde bacteriële ontsteking. Vraag je huisarts of lactatiekundige hoe je het wondje moet behandelen.
Moet je met een borstontsteking naar de huisarts?
Vraag advies aan de huisarts als:
- je klachten ná de kraamperiode beginnen; in de kraamperiode overleg je met de verloskundige;
- de beginnende klachten niet afnemen binnen 24 uur;
- als je klachten snel toenemen binnen 24 uur met hoge koorts en veel ziekteverschijnselen;
- je langer dan 24 uur een lichaamstemperatuur hebt hoger dan 38 graden;
- een verstopte klier of plek voelbaar blijft nadat de ontsteking over is of behandeld is met antibiotica;
- je klachten blijven bestaan of terugkomen.
De huisarts kan je advies of medicijnen geven, Met die medicijnen kun je bijna altijd gewoon blijven voeden.
Meer over borstontsteking
- Borstvoeding.nl – borstontsteking, hoe ga je ermee om?
- Thuisarts.nl – Ik heb problemen bij borstvoeding geven
- NVLborstvoeding.nl – op de website van de Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen vind je een lactatiekundige in de buurt
