Is je kind veel met social media bezig? Wat gebeurt er op Snapchat, Instagram en Tiktok? Hoe praat je met je kind over social media en over nepberichten? Wat kun je doen als je kind onzeker wordt van wat er op social media gebeurt? En wat doe je als je kind minder gaat slapen door veel online te zijn?
Wat is Snapchat, Instagram en TikTok?
Via social media houdt je kind contact met vrienden. Hij of zij blijft op de hoogte wat vrienden doen, krijgt informatie en ziet grappige filmpjes. Welke social media gebruiken kinderen en jongeren vooral?
- Op Instagram laten mensen zichzelf zien. Bijvoorbeeld hun nieuwe schoenen of kapsel of hoe ze met vrienden chillen.
- Bij Snapchat ben je met vrienden onder elkaar. Ze delen foto’s en filmpjes met elkaar, die anderen niet zien. Kinderen bevestigen en versterken zo hun vriendschap met elkaar. Door elke dag bijvoorbeeld minstens één foto uit te wisselen, bouw je een ‘streak’ op.
- Op TikTok kun je korte video’s plaatsen en vinden. Eerst waren het vooral playbackfilmpjes, maar nu vind je er veel meer soorten korte video’s.
- WhatsApp gebruiken kinderen ook, om te appen of gratis te bellen. Of omdat ze in een WhatsApp-groep zitten met de klas of met een team.
Mag een kind een eigen account?
Vanaf ongeveer 9 jaar kunnen de meeste kinderen zelf accounts aanmaken op internet. Door de privacywet mag je kind pas vanaf 13 jaar een eigen account maken op Facebook, Google of YouTube. Daar moet jij dan nog toestemming voor geven. Als Facebook of Google erachter komt dat een kind nog geen 13 is, blokkeren ze het account. Ook als jij het als ouder wel goed vindt. Pas met 16 jaar kan je kind zonder toestemming accounts aanmaken.
Contact met vrienden op social media
Social media kunnen heel leuk zijn voor je kind. Kinderen en jongeren houden zo contact met vrienden. Zelf merk je misschien ook wel dat je sommige vrienden vaker even ‘spreekt’ door WhatsApp.
Je kind blijft op de hoogte wat vrienden doen, krijgt informatie en ziet grappige filmpjes.
Het is een aanvulling op het zien en spreken van vrienden. Door contact met vrienden, ontdekken kinderen wie ze zijn.
Soms begrijpen kinderen elkaar verkeerd op social media. Er kan pestgedrag ontstaan en ruzie. Pubers zijn meestal al wat meer vertrouwd met social media en maken minder ruzie. Ook het digitale pesten neemt op die leeftijd af.
Social media tips voor je kind
Het is belangrijk om te weten wat je kind doet en ziet via social media. Zo houd je ook in de gaten of je kind er blij of onzeker van wordt. Praat met je kind over hoe je met elkaar om kunt gaan op social media. Wat deel je wel en wat niet? Hoe reageer je?
En deel deze tips met hem of haar:
- Wees eerlijk over jezelf op social media.
- Vraag jezelf af waarom je iets post. Wil je iets delen of wil je vooral meer volgers en vrienden krijgen? Waar voel je je goed bij?
- Probeer jezelf niet te vergelijken met anderen. Want vaak stellen mensen zichzelf en hun leven graag mooier voor dan het is. En veel foto’s en video’s zijn bewerkt, bijvoorbeeld met Photoshop.
- Gedragen je vrienden zich vreemd op social media? Praat erover met hen als je ze ziet.
- Je kunt ook (tijdelijk) stoppen met social media als je er moeite mee hebt. Of blokkeer contacten waar je geen goed gevoel van krijgt.
- Doe niet mee aan gevaarlijke internetspelletjes.
- Op verschillende social media kun je privacy-instellingen aanpassen. Je kunt het instellen op ‘alleen vrienden’ of er een slotje op zetten. Dan kan niet iedereen bij je profiel komen en de foto’s en posts zien. Op VPNgids.nl lees je meer over hoe je je privacy op bijvoorbeeld Facebook, Twitter en Tik Tok kunt beschermen.
- Doe voorzichtig met het versturen van berichten of foto’s.
- Op hoezomediawijs.nl leert je kind hoe hij of zij een nepprofiel kan herkennen.
Last van social media
Onzeker door posts anderen
De meeste mensen delen op social media vooral positieve en leuke dingen. Daardoor lijkt het alsof ze allemaal een perfect leven hebben. Bijna niemand deelt zijn saaie dagen. Misschien gaat je kind door al die geweldige posts twijfelen over zichzelf. Je kind wéét natuurlijk wel dat mensen alleen de mooie momenten uit hun leven delen, maar kan er toch somber van worden.
Onzeker door reacties
Bijna iedereen is gevoelig voor reacties online. Als de post van je kind wordt geliket of gedeeld, geeft dat een goed gevoel. En als dat niet gebeurt, kan je kind zich misschien teleurgesteld of onzeker voelen. Je kunt je ook buitengesloten voelen door wat er gebeurt op social media.
Angst om iets te missen
Veel jonge mensen zitten de hele tijd op social media. Ze zijn bang om dingen te missen. Dat noemen we ‘Fear of Missing Out’ (FOMO). Iemand die veel last heeft van FOMO kan ook zenuwachtig worden, gaan zweten en hartkloppingen krijgen. Bijvoorbeeld als er een nieuw bericht binnenkomt. Of als er nog heel veel whatsappjes gelezen moeten worden.
Leer je kind omgaan met de angst om iets te missen. Praat over die druk, zodat hij of zij keuzes leert maken. Zorg dat er genoeg momenten zijn om ook even los van die druk te zijn: even zonder smartphone.
Somber en slaapproblemen
Sommige mensen die veel op social media zitten krijgen psychische klachten. Zoals angst, depressie en slaapproblemen.
Social media kunnen je kind tot laat bezighouden. Het is dan moeilijk om in slaap te vallen. Steeds vaker krijgen kinderen hierdoor moeite met slapen. Door slaaptekort kun je je slechter concentreren en minder goed presteren.
Minder goed zien
Veel op je telefoon zitten betekent ook dat je lang naar een beeldscherm kijkt. Dat is slecht voor de ogen. Je kunt er bijziend van worden. Dat betekent dat je op afstand niet scherp kunt zien. Om te voorkomen dat je bijziend wordt, moet je afwisselend dichtbij en veraf kijken. Oogartsen raden aan: na 20 minuten beeldschermtijd, 20 seconden in de verte kijken. En het liefst 2 uur per dag buiten zijn!
Nep berichten op social media
Nepnieuws
Op social media staat veel nepnieuws. Dit zijn berichten met onzin of verzonnen nieuws die speciaal gemaakt zijn, zodat je erop gaat klikken. Je herkent niet altijd meteen dat het niet klopt.
Om te ontdekken of het nieuws echt is, kun je controleer of het op andere plaatsen ook te vinden is. Vind je het op drie verschillende websites terug, dan is de kans groter dat het klopt. Voor de zekerheid kun je voor het echte nieuws vertrouwen op de krant, radio en tv en hun websites.
Vertel je kind dat niet alles wat je op social media ziet en leest, waar is. Dat je na kunt denken over wie de tekst geschreven heeft en waarom de tekst geschreven is.
Deepfake-video’s
Deepfake–video’s zijn nepvideo’s, die heel echt lijken. Met Artificial Intelligence (AI) kunnen computers mensen dingen laten zeggen en doen, die ze in het echt nooit gezegd of gedaan hebben.
Om te zien of een filmpje nep is, kun je het langzamer afspelen. Dan zie je misschien dat de mond niet goed met de tekst mee beweegt of dat mensen niet met de ogen knipperen. Ook wanneer de video onscherp is, vooral aan de randen om het hoofd, klopt er waarschijnlijk iets niet.
Kijk naar wie heeft het gemaakt en waarom. Stuur nooit iets zomaar door.
Praat met je kind over wat het van deepfake vindt.
Online kettingbrieven en horror-appjes
Mensen sturen elkaar via WhatsApp soms berichten door die lijken op de kettingbrieven van vroeger. Als je een bericht niet doorstuurt naar tien anderen, dan gebeurt er iets naars. Of je wint bijvoorbeeld een geldprijs als je het wel doet. Het is onzin.
Spreek af met je kind dat hij of zij het vertelt als er zo’n berichtje binnenkomt. Leg uit dat je zo’n bericht beter niet kunt doorsturen. Laat je kind er op school ook over vertellen. Zodat ook andere kinderen het niet verder verspreiden. Hoe eerder het doorsturen stopt, hoe minder kinderen ervan schrikken.
Meer over social media en opvoeden
- Mediawijsheid.nl
- Hoezomediawijs.nl – kinderen vanaf 10 jaar lezen hier of ze digitaal in balans zijn
- Filmpje: Fiona over leuk en veilig mediagebruik:
De youtube video wordt niet getoond omdat de cookies niet zijn geaccepteerd. Ga naar https://www.youtube.com/embed/fpwkVvYXCpI?si=jbsl71ESNlkU0N-c&start=15 om hem alsnog te bekijken.
