Onzekerheid

Tijdens de puberteit kan je kind onzeker worden. Over zijn of haar lijf, over prestaties op school of over wie hij of zij nu eigenlijk is. Waar komt deze onzekerheid vandaan? En hoe kun je je kind helpen het zelfvertrouwen te vergroten?

Vanaf welke leeftijd worden pubers onzeker?

Vanaf ongeveer 12 jaar begint de eigenwaarde bij de meeste pubers te dalen. Rond 15 jaar is die vaak het laagst. Daarna stijgt de eigenwaarde bij de meesten weer snel.

Waarom zijn pubers onzeker?

• Pubers gaan zich meer richten op anderen dan op hun ouders. Dan blijkt dat je je tegenover leeftijdsgenoten meer moet waarmaken dan tegenover je ouders.
• Pubers worden vaak onzeker van alle veranderingen in hun lichaam. Maar ook door de nieuwe eisen die aan ze worden gesteld op de middelbare school, door leeftijdsgenoten en anderen. Op de middelbare school moet je veel meer zelf doen. Nieuwe eisen maken iemand tijdelijk onzeker. Je vraagt je af of je wel kunt voldoen aan die eisen. Wie dat (nog) niet kan, voelt zich soms somber en kan zich eenzaam voelen.
• Sommige pubers, vooral meisjes, gaan over van alles twijfelen. Zie ik er wel leuk uit? Vinden anderen mij niet stom? Is het wel belangrijk wat ik vind? Kan ik dat wel?
• Allochtone jongeren kunnen in verwarring raken. Dit doordat ze vaak geen duidelijk ik-ideaal in hun hoofd hebben. Waar horen ze bij? Ze kunnen heen en weer geslingerd worden. Voor moslimjongeren kan een negatief beeld in de maatschappij over moslims nadelig zijn voor hoe ze naar zichzelf kijken.

Wat zijn de gevolgen van onzekerheid bij je puber?

• Jongeren met een laag zelfbeeld kunnen in een negatieve spiraal terechtkomen. Een gevoel van niet goed genoeg zijn kan leiden tot schaamte en boosheid. Boosheid veroorzaakt soms agressief gedrag. Daardoor raakt je kind misschien nog verder in de problemen.
• Je puber kan slecht over zichzelf gaan denken en zich machteloos voelen. Die machteloosheid kan weer leiden tot een gevoel van ‘laat maar zitten’ of het uit de weg gaan van een zelfde soort situaties. Dat werkt negatief. Je kind merkt dan niet dat het de volgende keer beter gaat als het die opdracht of uitdaging blijft proberen.

Hoe zie je of je puber onzeker is?

• Soms merk je als ouder misschien niet meteen dat je puber onzeker is. Dat geldt vooral voor jongens. Die kunnen zich dan stoer of brutaal gedragen. Probeer hier doorheen te kijken, want er zit vaak een onzeker kind achter die boze of koppige puber.
• Je puber twijfelt of het de nieuwe taak of verantwoordelijkheid aankan. Je puber verwacht af en toe dat iets zal mislukken. Maar dat is heel normaal.
• Sommige pubers zijn té bang voor de gevolgen van een mislukking. Wat eigenlijk alleen maar vervelend is, wordt dan voor een puber iets verschrikkelijks. Dan voelt een kind zich op dat moment erg ongelukkig. Gelukkig zijn dat vaak momenten en wordt dit minder vanaf ongeveer 16 jaar.

Hoe kun je je puber helpen bij onzekerheid?

• • Is je kind (soms) onzeker? Ook pubers verlangen naar liefde en aandacht van hun ouders. Ook al lijkt dat soms niet zo. Geef je puber daarom positieve aandacht.
  • Het is belangrijk om kinderen te helpen hun zelfvertrouwen te vergroten en een positiever zelfbeeld op te bouwen. Geef je kind de kans om dingen zelf te doen. Denk aan zaken zelf regelen, een maaltijd koken, voor een huisdier zorgen of oppassen op een jonger kind. Het geeft een goed gevoel om te laten zien dat je iets kunt. Straal zelf het vertrouwen uit dat je kind iets kan. Lees hier meer over het zelfvertrouwen van je kind vergroten.
  • Laat je kind weten dat het altijd bij jou terechtkan. Je kunt met je kind praten over die onzekerheid. Vraag je kind waar het over nadenkt en wat hem of haar bezighoudt. Bedenk samen hoe je kind iets goed kan aanpakken. Vertel dat je kind niet de enige is die af en toe onzeker is. Maak er zelf ook geen groot probleem van.

In dit filmpje geeft Fiona tips over hoe je om kunt gaan met onzekerheid bij je puber: