In de puberteit ontwikkelen kinderen zich ook seksueel. Hoe kun je als ouder met je tiener praten over seks en over veilige seks? En hoe leer je hem of haar grenzen aan te geven?
Hoe kun je met je puber over seks praten?
Samen praten over seks is belangrijk. Ook pubers zien hun ouders nog als voorbeeld. Hoe ouder kinderen worden, hoe lastiger ze het vaak vinden om vragen te stellen over seks. Als ouder kun je daar zelf ook moeite mee hebben.
Soms vinden ouders hun kinderen te jong om seks te hebben. Of ze zijn het niet eens met hun partnerkeuze. Bedenk dat jij in een andere tijd bent opgegroeid. De gevoelens en meningen van je kind kunnen en mogen anders zijn. Dit betekent niet dat je alles goed moet vinden.
Tips voor een gesprek over liefde en seks:
- Begin een luchtig gesprek tijdens het koken of in de auto. Soms praat het makkelijker als je elkaar niet aankijkt en met iets bezig bent.
- Als je een antwoord niet weet, zeg dat dan. Zoek het op en kom er later op terug.
- Vertel je kind dat hij of zij altijd ‘nee’ mag zeggen als het geen zin heeft in zoenen of vrijen. Ook als hij of zij net nog ‘ja’ heeft gezegd. Vertel ook dat je altijd de grenzen van anderen moeten respecteren.
- Weet je niet hoe je een gesprek over seks kunt beginnen? Geef je tiener een boek of folder. Laat weten dat je kind met vragen bij je terecht kan.
- Vertel je kind over Sense.info. Daar staan allerlei weetjes en tips voor kinderen van 13 jaar en ouder. Je kind kan er ook vragen stellen.
Wat vertel je aan je puber over veilige seks?
Als je puber toe is aan seks, wil je graag dat hij of zij veilig vrijt. Begin al vroeg met praten over veilige seks. Wees niet bang dat pubers eerder aan seks beginnen als je ze informatie geeft over veilig vrijen. Uit onderzoek blijkt juist dat kinderen die goede informatie over seks hebben gekregen, langer wachten met seks.
- Hoe normaler je zelf doet over veilig vrijen, hoe normaler je kind het ook vindt.
- Leg uit wat de gevolgen van onveilig vrijen kunnen zijn. Jongens en meiden kunnen een soa krijgen. Alleen een condoom beschermt tegen soa’s. Lees meer over pubers en soa’s.
Een meisje kan zwanger worden. De pil beschermt tegen zwangerschap, maar niet tegen soa’s. Er zijn meer voorbehoedsmiddelen. Lees meer over voorbehoedsmiddelen voor je puber. - De morning-afterpil is geen voorbehoedsmiddel. Dat gebruik je alleen in nood.
- Geslachtsgemeenschap (penis in de vagina) en anale seks met een condoom zijn veilig. Dat geldt ook voor strelen, tongzoenen, kussen, knuffelen, masseren, masturberen of elkaar met de hand bevredigen. Ook orale seks (pijpen) met een condoom is veilig.
- Orale seks waarbij de jongen klaarkomt in de mond van de ander, is niet veilig. Net als orale seks bij het meisje (beffen) als ze ongesteld is. Het is ook onveilig als er sperma op de handen zit en die de vagina raken.
- Vrijen zonder condoom kan veilig zijn als je kind seks heeft met één vaste vriend of vriendin. Ze moeten dan allebei geen seks met anderen hebben en zeker weten dat ze geen soa hebben. Om daarachter te komen, kunnen ze zich laten testen.
Geef condooms aan je tiener, of leg ze op een plek waar je kind ze makkelijk kan vinden. Als je het een lastig onderwerp vindt, leg dan folders of boekjes neer.
Hoe leer je je puber wensen en grenzen aangeven?
Pubers die weten wat ze wel en niet willen op seksueel gebied, staan sterker in hun schoenen. Ze laten ze zich minder snel onder druk zetten om verder te gaan dan ze eigenlijk willen.
Praat dus ook met je tiener ook over grenzen en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Je puber voelt zich verantwoordelijker voor zijn of haar gedrag als hij of zij daar vooraf over heeft nagedacht. Moedig je puber aan om na te denken over wat hij of zij wel en niet wil. En ook over de gevolgen van de keuzes die hij of zij maakt. Bijvoorbeeld: wat kan er gebeuren als je onveilig vrijt? En wie is verantwoordelijk voor een condoom?
- Vertel je tiener dat je altijd bij de ander moet checken wat deze wel en niet wil en wel en niet fijn vindt. Als iemand niet duidelijk ‘ja’ zegt, is het altijd een ‘nee’. Dan mag je niet verder gaan.
- Laat je kind weten dat als iemand over zijn of haar grens heen gaat, dit nooit zijn of haar schuld is. Je kind mag dit altijd aan je vertellen.
- Help bij het aangeven van wensen en grenzen. Bijvoorbeeld door te praten over veilig en onveilig vrijen en hoe je wensen en grenzen kunt aangeven.
- Let op signalen van grensoverschrijdend gedrag. Veel jongeren flirten, versieren, worden verliefd en proberen dingen uit. Soms gaan zij hierbij over een grens. Laat weten dat, als ze over een grens gaan, ze dit ook aan jou mogen vertellen. Vertel ook dat jij ze zal helpen.
- Praat ook met je tiener over seks op internet.
- Op Seksueleopvoeding.info lees je meer over het aangeven van wensen en grenzen.
Wat zijn handige regels als je met je kind over seks praat?
Bij het praten over seks is het handig om de vier LOVE-regels te gebruiken. Deze vier regels zijn makkelijk om te onthouden: de eerste letters van deze regels vormen samen het woord LOVE.
- Let op je kind: zorg dat je weet waar je puber mee bezig is. Offline én online.
- Open communicatie: als je open vragen stelt, nodig je je tiener uit om iets te vertellen. Sta ook open voor wat je kind zelf aan jou vertelt.
- Voorbeeld geven: zorg dat je kind een voorbeeld kan nemen aan ouders die liefdevol en warm met elkaar omgaan. De kans is groot dat je kind die houding overneemt.
- Er zijn voor je kind: het is belangrijk dat je puber altijd bij jou terecht kan als er iets is.
Meer over seksuele opvoeding van pubers
- Download op Seksueleopvoeding.info de brochure ‘Relationele en seksuele ontwikkeling 9-15 jaar’
- Seksueleopvoeding.info – over de fase 12-15 jaar in de puberteit.
- Boeken kunnen helpen om over relaties en seksualiteit te praten met je kind.
- Pubers (13+) vinden op Sense.info betrouwbare informatie over seks.
- Je puber kan ook terecht op JouwGGD.nl.
- Op seksueleopvoeding.info vind je brochures over relaties en seks van kinderen ook in het Engels, Oekraïens en Arabisch. Turks en Spaans komen er later bij.