De meeste meisjes worden tussen 10 en 15 jaar voor het eerst ongesteld. Dit heet menstruatie. Wat gebeurt er in het lichaam als je ongesteld wordt? Hoe kun je je dochter voorbereiden en helpen in de eerste periode?
Wat is menstruatie?
Als je ongesteld wordt, betekent dat dat je als meisje zwanger kunt worden. Elke maand groeit er in de eierstok een eicel. Tegelijk maakt de baarmoeder zich klaar om een baby te laten groeien. In de baarmoeder groeit een zacht laagje slijmvlies. Dat is een soort kussentje waar een bevruchte eicel goed in kan blijven zitten.
Wordt de eicel niet bevrucht door een zaadcel? Dan is er geen zwangerschap. Het lichaam heeft dat slijmvlies dan niet nodig. Het lichaam laat het slijmvlies los en voert dit af. Daarbij komt ook wat bloed mee. Het gaat naar buiten door de vagina. Dat noem je ongesteld zijn of menstruatie.
Ongesteld zijn duurt meestal tussen de 3 en 8 dagen.
Wanneer wordt een meisje voor het eerst ongesteld?
De meeste meisjes worden voor het eerst ongesteld rond hun 13e. Maar dit kan ook eerder of later zijn.
In het jaar voordat een meisje ongesteld wordt, verandert er veel in haar lichaam. De hormonen veranderen, ze groeit in de lengte en krijgt rondere lichaamsvormen. Dit kost allemaal veel energie. Heeft je dochter al klachten zoals buikpijn of astma? Dan kan dat erger worden in die periode.
Een paar maanden voordat een meisje voor het eerst ongesteld wordt, kan ze al wat roodbruine afscheiding hebben.
Lees hoe je lichaam verandert rond de puberteit.
Welke klachten kan een meisje hebben als ze ongesteld is?
- Als een meisje ongesteld is, kan ze erge buikpijn hebben. Dat komt doordat de baarmoeder samentrekt om het slijm naar buiten te werken.
- Je dochter kan ook rugpijn of hoofdpijn hebben.
- Sommige meisjes huilen sneller vlak voor en tijdens de menstruatie. Ze kunnen ook boos of chagrijnig worden.
- In het begin kunnen meisjes last hebben van veel bloedverlies. Sommige meisjes hebben dan ook meer buikpijn dan later als volwassen vrouw. Overleg met de huisarts als het zo erg is dat je kind niet naar school of sport kan.
Hoe bereid je je kind voor op eerste menstruatie?
Bereid je kind op tijd voor op de eerste keer ongesteld worden:
- Ziet je kind op tegen het ongesteld worden? Stel haar dan gerust.
- Leg uit wat er gebeurt in het lichaam van een vrouw.
- Vertel haar over maandverband en tampons.
- Geef tips tegen menstruatiepijn.
- Vertel wat ze kan doen als ze op school ongesteld wordt.
Wat als je kind nog niet ongesteld is?
Is je kind nog niet ongesteld en haar vriendinnen al wel? Dan kan ze ongerust worden. Probeer haar gerust te stellen.
Op thuisarts.nl lees je meer over nog niet ongesteld zijn.
Wat als je dochter niet regelmatig ongesteld is?
De menstruatie is na de eerste keer niet meteen regelmatig. Soms blijft een tweede menstruatie een paar maanden weg. Veel vrouwen hebben pas rond hun 20e een regelmatige menstruatie.
Andere oorzaken voor een onregelmatig of niet ongesteld worden:
- stress;
- laag lichaamsgewicht;
- een eetstoornis (anorexia nervosa, boulimia);
- medicijngebruik;
- gebruik van de pil;
- heel veel sporten;
- zwangerschap.
Wordt je kind niet of niet regelmatig ongesteld? En maak je je zorgen? Bespreek dit met de huisarts.
Wat kan je dochter het beste gebruiken als ze ongesteld is?
Je kind kan bijvoorbeeld maandverband, tampons of een menstruatiecup gebruiken als ze ongesteld is. Vertel wat er bestaat en laat je kind zelf proberen wat ze fijn vindt.
- Leg uit hoe vaak ze maandverband of tampons moet verwisselen.
- Vertel ook dat ze de gebruikte spullen niet door de wc mag spoelen.
- Tijdens de menstruatie is het extra belangrijk dat je kind haar vagina elke dag wast. Gebruik geen zeep om de vagina te wassen, alleen water.
- Vertel dat het nodig kan zijn om je vaker te wassen en schoon ondergoed aan te trekken.
Maandverband
Tijdens de eerste menstruaties is het goed om maandverband te gebruiken. Zo ziet je kind het best wat er gebeurt. Maandverband is makkelijk bij het verwisselen, maar je kunt er last van hebben en het kan gaan ruiken. Er zijn veel verschillende soorten maandverband. Laat je kind zelf proberen wat het best bij haar past.
Tampons
Veel meisjes vinden het gebruik van tampons eerst lastig. Bespreek wat je kind vindt van tampons, en leg uit hoe ze een tampon moet inbrengen. Vaak moet je eerst even oefenen voordat het goed lukt. Je kind kan het best beginnen met mini-tampons. Midden in de menstruatieperiode gaat het inbrengen het makkelijkst: er komt dan meer bloed en vocht vrij, waardoor de tampon soepeler naar binnen glijdt.
Vertel dat de tampon niet goed zit als je hem voelt zitten. Dan moet hij nog een stukje verder naar binnen. Tijdens het sporten zijn tampons erg handig, zeker bij een sport als zwemmen.
Door sporten of het gebruik van tampons gaat het maagdenvlies niet kapot.
Menstruatiecup
Je kind kan ook een menstruatiecup gebruiken. Dit is een klein bakje van zacht kunststof, dat je in je vagina brengt. Het slijm met bloed wordt hierin opgevangen. Ook met een cup zie je goed wat er gebeurt. Je kunt ze dus prima gebruiken vanaf de eerste menstruatie. Maar veel meisjes vinden het inbrengen dan nog te spannend. Er zijn cups die je na gebruik weggooit en cups die je vaker kunt gebruiken.
Wasbaar ondergoed
Gebruikt je kind liever geen maandverband, tampons of menstruatiecups? Ze kan ook menstruatieondergoed dragen. Dat is ondergoed dat je kunt wassen. Er zitten extra laagjes stof in. Daarin wordt het bloed opgevangen.
Meer over ongesteld worden
Op jongerensite JouwGGD.nl kan je dochter zelf lezen over ongesteld worden en alles wat daarbij hoort.
In de pubergids Ongesteld worden van Rutgers staat meer informatie over ongesteld zijn.
