Vanaf zes jaar worden kinderen steeds nieuwsgieriger naar hun eigen geslachtsdeel en ook naar dat van anderen. Verliefde gevoelens, maar ook schaamte en onzekerheid kunnen een rol gaan spelen. Als ouder speel je een belangrijke rol in de seksuele opvoeding. Het is belangrijk om al op jonge leeftijd met je kind over seksualiteit te praten.
Meiden en jongens
Jongens en meiden spelen vanaf een jaar of zeven vaker apart. Ze doen dan ‘echte’ jongensdingen en ‘echte’ meidendingen. Als jongens en meiden samen spelen, vinden ze dat vaak spannend. Ze zijn verlegen of gaan juist heel stoer doen.
De beelden over wat bij jongens en een meiden hoort vervagen. Kinderen hebben geleerd dat je ook een jongen kunt zijn als je je ‘meisjesachtig’ gedraagt en andersom.
Ongemakkelijk en onzeker
Vanaf een jaar of zeven kan je kind zich in zijn blootje of bij het uitkleden ongemakkelijk gaan voelen. Ook jonge kinderen hebben recht op privacy en door dit serieus te nemen leert je kind op jonge leeftijd dat het grenzen aan mag geven en dat deze gerespecteerd worden. Op deze leeftijd worden kinderen zich meer bewust van zichzelf en van verschillen met anderen. Ze kunnen zichzelf gaan vergelijken met anderen of met beelden op tv en internet. Hierdoor kunnen ze onzeker raken over hun eigen lichaam.
Verliefdheid
De meeste kinderen kunnen op deze leeftijd uitleggen wat verliefdheid is, sommigen hebben al ‘verkering’. Kinderen kunnen heel verliefd zijn. Ze willen naast elkaar zitten en elkaars hand vasthouden. Ze geven elkaar meestal nog geen kusjes. Voor je kind is de verliefdheid heel echt. Maar meestal bedoelen kinderen ermee dat ze de ander heel erg lief vinden. Vertel dat verliefdheid leuk kan zijn, je verlegen kan maken en soms verwarrend kan zijn. Ook kun je vertellen dat je verliefd kunt zijn op jongens, op meiden of op beiden.
Ontdekken van het lichaam
Jonge kinderen van acht en negen jaar kunnen ‘lekkere’ of ‘spannende’ plekjes noemen of op het lichaam aanwijzen. Het ontdekken van deze plekjes maakt deel uit van een gezonde seksuele ontwikkeling. Kinderen leren zo wat ze prettig en niet prettig vinden.
Vanaf ongeveer zes jaar hebben kinderen geleerd dat het aanraken van geslachtsdelen en seksueel spel privé is. Ze blijven nieuwsgierig en bekijken soms elkaars geslachtsdelen of raken deze aan, maar doen dit steeds vaker op plekken waar volwassenen hen niet zien.
Op deze leeftijd kunnen kinderen zich ‘gek of giechelig’ voelen na het stimuleren van de geslachtsdelen. Ook voelen sommige kinderen zich op deze leeftijd schuldig als ze hun geslachtsdeel gestimuleerd hebben. Dit is heel normaal op deze leeftijd.
Seksueel spel
Met seksueel spel bedoelen we het aanraken en bekijken van geslachtsdelen van jonge kinderen bij elkaar. Jonge kinderen doen dit bij elkaar op deze leeftijd. Vaak gebeurt dit als volwassenen hen niet kunnen zien. Schrik niet en reageer niet geschokt als je kind dingen uitprobeert. Leg wel uit dat je kind alleen iets mag doen als hij of zij het zelf wil en als de ander het ook wil.
Grenzen aangeven
Besteed ook aandacht aan het opbouwen van zelfvertrouwen. Dat helpt je kind bij het durven zeggen wat het wel en niet wil. Je doet dit door complimenten te geven en je kind te laten merken dat het trots op zichzelf mag zijn. Respecteer daarnaast ook de privacy en grenzen van je kind. Ook op die manier laat je merken dat je kind mag aangeven als het iets wel of niet wil.
Seksueel weerbaar
Sommige kinderen gaan tussen de zes en negen jaar voor het eerst zelfstandig naar buiten, andere kinderen spelen buiten zonder toezicht. Besteed daarom vanaf deze leeftijd aandacht aan seksueel weerbaar worden. Leer je kind op het eigen gevoel te vertrouwen. Vertel je kind dat het niet zomaar met andere mensen mee mag gaan, zonder dat jij het weet. Ook niet als het bekenden zijn. Vertel dat niemand aan je lijf mag komen als je dat niet wilt. En dat als er iets gebeurt wat je kind niet wil, het nooit de schuld van het kind is. Laat merken en voelen dat je kind altijd bij je terecht kan.
Online seksuele opvoeding
Kinderen onder de acht jaar kunnen schrikken van beelden van seks. Ze kunnen deze beelden nog niet goed plaatsen. Kijk dus af en toe mee met wat je kind op internet doet en vraag naar wat het gezien heeft. Zorg ook voor een goede filter op je computer, zodat beelden van geweld en porno niet toegankelijk zijn.
Is je kind op deze leeftijd al actief op social media? Maak dan duidelijke afspraken over wat het wel en niet op een profielpagina plaatst. Spreek af dat je kind geen onbekenden toelaat in chatsessies en mensen blokkeert die vervelende vragen stellen.
Voorbereiding op de puberteit
Je kunt in deze levensfase alvast iets vertellen over de veranderingen in de puberteit. Sommige kinderen raken vroeg in de puberteit en andere kinderen vinden fijn om te weten wat het is, zodat ze er niet door overvallen worden.
Meer over seksuele ontwikkeling
Kijk voor meer informatie op de website Kindenseksualiteit.nl en bekijk het dossier Seksualiteit en gender op NJI.nl. Je kunt ook de brochure ‘Seksuele opvoeding van kinderen 6-9 jaar’ downloaden op Rutgers.nl. Lees ook de brochure Over de grens – Seksueel opvoeden met het vlaggensysteem op Movisie.nl.
Boeken kunnen helpen om over liefde en seks met je kind te praten.