Pubers kunnen opeens hard groeien. Hoe lang zal jouw kind worden en wat is gemiddeld? Wat is een groeispurt en wat doe je tegen groeipijn?
Hoe groot wordt mijn kind?
Hoe lang je kind uiteindelijk wordt, wordt bepaald door:
- Erfelijkheid, dus de lengte van de ouders
- Voeding, rust en gezondheid
- Het begin van de puberteit. Als je kind een jaar later is met de puberteit dan gemiddeld, dan heeft hij of zij een jaar langer om door te groeien. Bij een vroege puberteit stopt de groei van je kind juist eerder.
Hoe zwaar je kind wordt, is moeilijk te zeggen. Dat hangt af van de lengte, maar ook van hoeveel je kind eet. Met de Body Mass Index (BMI) kun je uitrekenen welk gewicht past bij de lengte. De BMI van je kind kun je uitrekenen op de website van het Voedingscentrum.
Groei tussen de 12 en 15 jaar
- Het is normaal als je kind langer of kleiner is dan het gemiddelde. Jongens van 14 jaar kunnen wel 17 cm langer of korter zijn dan het gemiddelde. Dat is normaal en je hoeft je er geen zorgen over te maken.
- Jongens zijn meestal tussen de 140 en 170 centimeter lang als ze 12 jaar zijn. Ze wegen ongeveer tussen de 30 en 55 kilo. Dat hangt ook van de lengte af.
- Meisjes zijn meestal tussen de 142 en 168 centimeter lang als ze 12 jaar zijn. Afhankelijk van hun lengte wegen ze tussen de 32 en 58 kilo.
- Meisjes groeien harder aan het begin van de puberteit. Meisjes groeien snel totdat ze ongesteld worden.
- Jongens beginnen later met groeien maar worden gemiddeld groter dan meisjes.
- De hormonen van meisjes veranderen eerder dan de hormonen van jongens (zie ook het artikel over seksuele ontwikkeling).
Groei tussen de 15 en 18 jaar
- Jongens worden gemiddeld 184 centimeter lang. Jongens groeien nog door als ze seksueel rijp zijn.
- Meisjes worden gemiddeld 170 centimeter lang. Meisjes stoppen ongeveer een jaar nadat ze voor het eerst ongesteld zijn met groeien.
- Tussen hun vijftiende en achttiende jaar veranderen meisjes lichamelijk niet zo veel meer. Ze worden niet meer langer.
Wat is een groeispurt?
Als kinderen in de puberteit komen, zorgen de hormonen ervoor dat ze sneller groeien. Pubers groeien tijdens een groeispurt opeens meer dan twee keer zo snel als daarvoor.
Meestal merk je eerst dat de voeten snel groeien. In het jaar daarna vliegt je kind de lengte in. Vooral bij jongens gaat de groei vaak meer dan twee keer zo snel als daarvoor. Ze zullen in die tijd snel uit hun schoenen en kleding groeien.
Een groeispurt kost energie. Pubers hebben veel trek, kunnen moe en sloom zijn en voelen zich soms niet zo lekker.
Groeispurt meisjes
Meisjes hebben vaak een groeispurt als ze tussen 10 en 14 jaar zijn. Ze groeien eerst vooral in de lengte. Bij de meeste meisjes is er rond hun twaalfde een groeipiek. Zodra meisjes voor het eerst ongesteld zijn geweest, groeien ze niet meer zo snel. Ze groeien dan nog gemiddeld 8 centimeter. Is de lengtegroei voorbij, dan groeien meisjes ook in andere richtingen. Ze krijgen bijvoorbeeld rondere heupen.
Groeispurt jongens
Jongens hebben vaak een groeispurt als ze tussen 11 en 15 jaar zijn. Omdat ze meestal eerst vooral in de lengte groeien, zien ze er soms slungelig uit. Zelf moeten ze ook wennen aan hun groeiende lijf en ze kunnen zich daarom wat onhandig gaan bewegen. Soms kan het gewicht de lengtegroei niet bijhouden en wordt je kind wat magerder. Als je zoon goed eet, hoef je je daar geen zorgen over te maken. De groeispurt duurt bij jongens tot een jaar of 16. Na de groeispurt groeien jongens nog jaren door, soms tot 24 jaar, maar dan niet meer zo hard.
Wat moet een puber extra eten tijdens een groeispurt?
Pubers groeien snel. Sommige voedingsstoffen zijn daarom extra belangrijk:
- Calcium, ook wel kalk genoemd, is goed voor de botopbouw. Calcium zit vooral in melk, melkproducten en kaas, maar ook in graanproducten en sommige groenten.
- Vitamine D is nodig zodat de calcium kan worden opgenomen in de botten. Als je kind veel buiten komt en een lichte huid heeft, krijgt het genoeg vitamine D binnen. Anders is het verstandig in de periode van snelle groei vitamine D-tabletjes te geven.
- Vooral meisjes die al ongesteld zijn hebben ijzer nodig omdat ze daar iedere maand tijdens de ongesteldheid wat van verliezen. IJzer zit vooral in groenten, vlees en graanproducten (brood). In witbrood zit nauwelijks ijzer. In volkorenproducten zit juist veel ijzer. IJzer wordt het best opgenomen in een maaltijd met vitamine C en juist niet in een maaltijd met een melkproduct. Het is dus handig om bij de grootste (volkoren)broodmaaltijd fruit(sap) te geven en de melk te bewaren voor andere momenten op de dag.
- Vitamine C. Het lichaam neemt ijzer beter op samen met vitamine C en dat zit vooral in fruit, maar ook in groenten en aardappelen.
Lees ook het artikel over gezonde voeding.
Wat is groeipijn?
Na een drukke dag krijgen pubers wel eens groeipijn. Dit lijkt op kramp. Je kind kan er ’s nachts zelfs wakker van worden. Bij groeipijn heeft je puber pijn in de benen, vaak de onderbenen. Je kind voelt de pijn meestal in één been tegelijk. De volgende nacht kan het andere been aan de beurt zijn. Vaak zijn het korte pijnscheuten die weer overgaan.
De oorzaak van groeipijn is niet bekend.
Groeipijn zit steeds op een andere plek. Als de pijn telkens op één plek zit of als de pijnlijke plek rood, dik of warm is, kan het een ontsteking zijn. Ook als je kind pijn in de gewrichten heeft of mank loopt, kan er iets anders aan de hand zijn. Dan is het goed verstandig om naar de huisarts te gaan.
Wat kun je doen tegen groeipijn?
Groeipijn komt spontaan en gaat vanzelf weer over. Je hoeft je er niet zo veel zorgen over te maken. Je kind kan er wel last van hebben.
Rekoefeningen, een warme kruik en de pijnlijke plek masseren kunnen de pijn wat verzachten. Je kunt bij ernstige pijn natuurlijk ook een pijnstiller geven, bijvoorbeeld paracetamol. Echt veel kun je er verder niet aan doen. Je kind hoeft overdag niet rustig aan te doen.
Meer over groei van je kind
- TNO.nl – bereken hoe lang je kind ongeveer wordt
- GroeiGids app – houd de groei van je kind bij in groeidiagrammen
- Kindengroei.nl – uitleg over groeistoornissen
