Het ene kind heeft heel veel zelfvertrouwen en de ander is onzeker over bijna alles. Weinig zelfvertrouwen hebben kan heel vervelend zijn voor je puber. Het kan daarnaast best wat negatieve gevolgen hebben. Wat kun je doen om je puber te helpen meer zelfvertrouwen te krijgen?
Waarom is zelfvertrouwen zo belangrijk voor een kind?
Een kind met zelfvertrouwen ontwikkelt een positief zelfbeeld. Het zelfbeeld komt door de ideeën die je kind over zichzelf heeft. Een tiener met zelfvertrouwen voelt dat het mag zijn wie hij of zij is. Het kind voelt dat anderen hem of haar op waarde schatten. Hij of zij zit lekker in zijn of haar vel en durft dingen uit te proberen.
Waarom heeft de ene puber meer zelfvertrouwen dan de ander?
Een puber kent zichzelf al beter dan een kind op de basisschool. Je kind heeft op deze leeftijd al een beeld van zijn of haar karakter. Je tiener denkt na over hoe je met anderen moet omgaan. Ook weet je kind vaak wel hoe anderen over hem of haar denken.
Je kind heeft vaak een idee van hoe het zou willen zijn, een ideaal. Het heeft bijvoorbeeld artiesten of influencers als voorbeeld, maar ook kinderen van dezelfde leeftijd. Zo kan je kind eens een ander gedrag of uiterlijk uitproberen. En ontdekken wat bij hem of haar past en wat niet.
Wat je als ouder zegt heeft nog steeds veel invloed. Of je als ouder laat merken dat je je kind accepteert en waardeert, is heel belangrijk voor het zelfvertrouwen.
Hoe weet je of je tiener (te) weinig zelfvertrouwen heeft?
Merk je dat jouw kind vaak tegen dingen opziet of situaties uit de weg gaat? Of vraagt hij of zij vaak vraagt of het iets wel goed doet? Heeft je je puber moeite met kritiek, doet hij of zij opvallend stoer of grappig? Dit zijn allemaal signalen van onzekerheid. Is je kind erg onzeker, dan kan het zelfs dat het zich terugtrekt. Hij of zij gaat activiteiten en contact uit de weg.
Hoe help je je puber meer zelfvertrouwen te krijgen?
Geef de juiste complimenten
Laat vaak weten dat je puber iets goed doet. Dan voelt hij of zij zich gezien en gewaardeerd. En je vergroot de kans dat je kind het dan vaker doet. Geef complimenten over duidelijke dingen. Bijvoorbeeld: “Hé, jij hebt je kamer opgeruimd! Wat fijn!” Zwak je compliment aan het eind niet af. Geef ook geen verborgen kritiek in je compliment. Dus niet: “Ik zou blij zijn als je dit vaker deed.”
Geef vooral complimenten als je kind zijn best gedaan heeft. Doe dit niet alleen over het resultaat. Bijvoorbeeld: “Wat heb jij hard zitten leren voor die proef, zeg!” Het gaat niet om hoge cijfers of winnen. Het gaat om het oefenen en je best doen. En om het plezier dat hij of zij ergens in heeft. Waardeer je kind ook om zijn of haar smaak die verandert en nieuwe ideeën en meningen. Doe dat ook als je zelf een andere smaak hebt of het niet met hem of haar eens bent. Daar gaat het dan niet om. Je kunt er trots op zijn dat je kind eigen ideeën ontwikkelt.
Geef positieve aandacht
Klaag niet te veel tegen je kind. Als je negatief bent, maakt het je puber soms niet meer uit. Hij of zij kan dan denken: ik doe het toch nooit goed. Geef liever positieve aandacht. Bijvoorbeeld als je kind iets heeft gedaan dat moeilijk is of waar hij of zij geen zin in had.
Besteed alleen aandacht aan wat er niet goed is gegaan, als het echt nodig is. Geef je kind de ruimte om zich rot te voelen en fouten te maken. Probeer samen te bedenken hoe je kind dingen anders kan aanpakken. Bijvoorbeeld: “Wat goed dat je zelf je dat feestje hebt georganiseerd en dat jullie daarna zo snel opgeruimd hebben. Doe het gerust nog eens. Dan is het ook handig om van tevoren even de buren te waarschuwen.”
Geef vertrouwen
Laat je kind zelf ervaringen opdoen. Geef het de kans zelfstandig te zijn. Dit is voor sommige ouders moeilijk. Maar je kind krijgt er zelfvertrouwen van. Ga naast hem of haar staan en denk mee. Probeer niet alles voor je tiener op te lossen. Zo geef je vertrouwen.
Laat je kind ook zelf oplossingen bedenken voor problemen. Wil hij of zij laat thuiskomen? Vraag je kind om na te denken hoe dat op een veilige manier kan. Bijvoorbeeld door met vrienden terug te fietsen, met het openbaar vervoer te gaan of te logeren.
Leg geen eigen verwachtingen op aan je kind
Verwacht geen dingen die niet bij je kind passen en die het niet kan. Leg je kind niet langs een lat van dingen die hij of zij moet kunnen en doen. Je kind krijgt dan het gevoel dat het niet goed genoeg is. Probeer verschil te maken in wat jij voor jouw kind wilt en wat je kind zelf wil. Vergelijk hem of haar ook zeker niet met anderen. Let er ook op dat je kind niet te veel van zichzelf verwacht. Daar wordt het alleen maar onzeker van.
Toon echte aandacht en interesse
Neem af en toe de tijd voor een gesprek. Kies er een goed moment voor uit, bijvoorbeeld als je kind wat rondhangt in huis. Of als je samen onderweg bent. Begin eens met een compliment over iets waarvoor hij of zij pas nog zijn best heeft gedaan. Helpen in het huishouden, op zijn zusje letten of huiswerk goed plannen. Misschien kun je daarna iets belangrijks bespreken. Laat het niet te veel gaan over wat jij ervan vindt. Luister echt naar jouw kind. Neem zijn of haar gevoelens serieus en wuif ze niet weg.
Voor zo’n gesprek is 10 minuten al aardig lang. Het hoeven ook niet altijd ernstige gesprekken te zijn. Samen grappen maken, lachen en vertellen wat je hebt gedaan, zorgt ook voor een goed contact.
Ga samen iets doen
Je hoeft niet altijd overal over te praten. Pubers staan daar ook niet altijd voor open. Samen iets doen is ook een hele fijne manier om contact te hebben met je puber en je verbonden te voelen. Soms is het dan ook makkelijker om te horen wat je puber bezighoudt. Je kunt je kind ook eens uitnodigen om bijvoorbeeld samen te hardlopen of naar de film te gaan.
Wil je meer hulp bij de onzekerheid van je puber?
Is je tiener erg onzeker, lees dan hier meer over tips bij onzekerheid. Je kind kan zelf meer lezen en chatten op jongerenplatform JouwGGD.
Wil je meer hulp voor je tiener? Dan kun je altijd overleggen met de jeugdgezondheidszorg. Hier vind je meer informatie over de jeugdgezondheidszorg. Zij kennen ook de ontwikkeling van je kind tot nu toe.
