Als een puber zich ziek voelt is het belangrijk hem serieus te nemen. Bespreek wat er aan de hand is en vraag wat hij zelf denkt hoe hij zich beter kan voelen en hoe hij snel weer fit is. Je puber kan daar zelf prima over nadenken, zoals een volwassene dat ook doet. Houd wel rekening met valkuilen, die bij deze leeftijd horen: pubers en jongeren willen vaak alles uit het leven halen en niets missen van hun vriendengroep. Als je ziek bent is voldoende slaap, liefst op vaste tijden, extra belangrijk. Pubers slapen meestal niet uit zichzelf voldoende. Daar zal je kind nog vaak de leiding van zijn ouders bij nodig hebben.
Niet lekker voelen en pijntjes
In de puberteit gebeurt veel. Je kunt je naar voelen door een virus, maar ook door een te heftig feestje, een ongezonde leefstijl of stress. Bovendien verandert er veel aan het lichaam en kunnen pubers last hebben van onzekerheden. Via social media en internet kunnen ze veel opzoeken over tekens van ziekte en klachten. Daardoor kunnen ze soms denken dat ze iets ergs mankeren. Pubers kunnen nog niet altijd goed beoordelen of de informatie die ze vinden waar of niet waar is. Ook daarom is het goed om door te vragen over de klachten van je puber. Als ouder weet je dat veel klachten vaak voorkomen, dat hij zich daar geen zorgen over hoeft te maken of wanneer het juist goed is om naar de huisarts te gaan. Sterke gevoelens als liefdesverdriet, eenzaamheid of faalangst kunnen klachten veroorzaken als hoofdpijn, buikpijn of misselijkheid. In bed kruipen met het dekbed over het hoofd of onderduiken in games lijkt dan aantrekkelijk, maar zal je puber niet helpen. Probeer erachter te komen wat er speelt en kijk of je je kind daarin kunt steunen. Je kunt de Jeugdgezondheidszorg vragen mee te denken over wat je puber nodig heeft. Zij hebben daar veel ervaring mee.
Thuisblijven of naar school?
Je puber kondigt zijn ziekte vaak ’s ochtends aan met: “Ik ga niet naar school, ik ben ziek”. Als ouder kun je dan denken dat hij geen zin heeft om naar school te gaan of zelfs dat hij de klachten maar verzint. Meestal is dat niet zo, maar voelt hij zich echt naar. Als je van je puber gehoord hebt wat er aan de hand is, kun je bespreken wat goed is om te doen en ook of het goed is om naar school te gaan.
Bij een luchtweginfectie met koorts (temperatuur boven de 38 graden) is het soms fijn om overdag wat te slapen.
Bij hoofdpijn door slaaptekort is het goed om te kijken waar het slaaptekort vandaan komt. Een vast ritme voor de slaaptijden is belangrijk: in de ochtend op tijd opstaan en de volgende avond op tijd naar bed gaan. Als het slaaptekort blijft voortduren, is er misschien meer aan de hand en kun je advies vragen bij de huisarts of Jeugdgezondheidszorg.
Een paracetamol kan verlichting geven, als je dat maar af en toe gebruikt en in de goede dosis.
Naar school gaan kan helpen om het ritme te houden, maar je puber zal zich met hoofdpijn minder goed kunnen concentreren op de lesstof, dus de leraren moeten er wel van weten. Bij buikpijn of misselijkheid kan school een goede afleiding zijn, maar als er braken of diarree bij komt kan het nodig zijn om thuis te blijven. Overleg eventueel met school wat ze kunnen doen om je puber te steunen of rust te geven voor jullie een besluit over naar school gaan nemen.
Schoolziek?
Soms voelt een puber zich naar, omdat hij opziet tegen school, bijvoorbeeld tegen een proefwerk of tegen pesten. Thuisblijven maakt het probleem dan meestal erger, maar er moet wel aan een oplossing gewerkt worden. Neem dan, samen met je kind, contact op met iemand die hierover kan meedenken. Dat kan bijvoorbeeld een jeugdverpleegkundige van de GGD zijn, schoolmaatschappelijk werk of een docent.
Het kan ook zijn dat je puber bang is voor een proefwerk, omdat hij het niet geleerd heeft. Was dat omdat hij andere dingen belangrijker vond en maakt hij meestal gewoon zijn proefwerken van dat vak? Dan is het waarschijnlijk niet handig om hem ziek te melden, maar hoef je je er geen zorgen om te maken. Als hij het leren uit de weg ging omdat hij het moeilijk vond, kan hij het zelf met die leerkracht bespreken.
Een enkele keer gaat het gewoon om spijbelen: Hij vindt andere dingen leuker. Soms vindt de vriendengroep het stoer om te spijbelen bij proefwerken of ook op gewone dagen en jouw eigen kind doet daar in mee. Natuurlijk is het goed om dat thuis te bespreken, maar je kunt dat niet alleen met je kind oplossen. Daarbij heeft school een belangrijke rol, samen met alle ouders en de pubers zelf.
Pubers moeten voor zichzelf leren zorgen
Toen je kind nog op de basisschool zat, kon je als ouder nog gewoon beslissingen nemen, die goed voor de gezondheid van je kind waren. Pubers moeten het leren zelf te gaan doen. Ze moeten leren goed voor zichzelf te zorgen. Dat geldt voor hun lichaam, maar ook voor hun geestelijk welzijn. Als je puber regelmatig ziek, zwak en/of misselijk bent, is het belangrijk om de conditie sterker te maken. Vertel je puber dat je dat doet door:
- voldoende slaap. Dat is moeilijk voor je puber. Hij wil immers van alles beleven en niets missen. Vertel hem dat je dat begrijpt, maar dat het zijn gezondheid niet mag schaden.
- je aan afspraken te houden over het gebruik van smartphone en digitale media;
- een vast dagritme aan te houden. Natuurlijk mag er best een dagje van afgeweken worden, maar het ritme moet wel duidelijk zijn. Als je puber in het weekend vaak dag en nacht omdraait, heeft hij geen ritme en dat is erg ongezond. Gezonde eetgewoonten, dus drie maaltijden op een dag en niet te veel snoepen, horen daar ook bij. Gezamenlijk eten kan moeilijk zijn, doordat er getraind moet worden of er andere afspraken zijn. Probeer toch een aantal gezamenlijke maaltijden per week te plannen waarbij het hele gezin compleet is. Dat zijn belangrijke momenten waarop je elkaar kunt vertellen wat je bezighoudt.
- lichaamsbeweging en buiten zijn. Dagelijks naar school fietsen is al fijn.
Herstellen na ziektes en blessures
Na ziektes en blessures duurt het herstel soms langer dan verwacht. Bij het opbouwen van de conditie na ziekte of blessure gaat het ook weer vooral om dagritme, nachtrust en buitenlucht. Dat zijn belangrijke voorwaarden, die eigenlijk nooit verkeerd uitpakken.
‘Luisteren naar je lichaam’ klinkt logisch, maar werkt lang niet altijd. Het is voor je puber heel normaal om zich weer enthousiast in het sociale leven of een sportactiviteit te storten. Dan wordt er even niet ‘geluisterd naar het lichaam’. Als hij zich dan uitgeput voelt, kan hij juist heel onzeker worden over zijn lijf en zijn gezondheid en voelt hij ieder pijntje. Dan is ‘luisteren naar zijn lichaam’ weer niet handig.
Vooral als enthousiasme en angst elkaar bij het herstel zo gaan afwisselen, heb je echt een opbouwschema nodig. De jeugdarts van de Jeugdgezondheidszorg of een fysiotherapeut kunnen je daarmee helpen.
Meer informatie over ziek zijn in de puberteit
- Informatie over allerlei ziektes kun je opzoeken op Thuisarts.nl.
- Op allesoversport.nl vertelt een sportarts over veel voorkomende blessures bij kinderen.
- Als je puber niet alle vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma heeft gehad en die wil inhalen, dan kan dat.
