Omgaan met een druk kind

Het is normaal als kinderen af en toe druk zijn. Hoe ga je om met een druk kind? En hoe zorg je dat je kind minder druk is?

Waarom zijn kinderen soms druk?

Kinderen kunnen druk zijn omdat ze ergens enthousiast over zijn. Of omdat ze nerveus zijn als er iets spannends gaat gebeuren. Je ziet dan bijvoorbeeld dat kinderen niet stil kunnen zitten en erg onrustig zijn. Dat is normaal.

Hoe voorkom je druk gedrag bij je kind?

Sommige kinderen vinden het moeilijker om rustig bezig te zijn dan andere. Dat is niet erg, maar houd er wel rekening mee.

Tips om druk gedrag te voorkomen:

• Maak vaste regels en vaste gewoontes. Die geven je kind rust en veiligheid.
• Zorg dat de week van je kind niet te vol is.
• Maak een dagindeling en bespreek die ’s ochtends met je kind. Gebruik bij jonge kinderen plaatjes om de dag overzichtelijk te maken.
• Vertel van tevoren dat jullie iets anders gaan doen. Bijvoorbeeld: ‘Over vijf minuten ga je naar bed.’
• Doe dingen die je vaker doet altijd op dezelfde manier. Bijvoorbeeld: op een vast tijdstip in bad en pyjama aan. Daarna tanden poetsen en in de slaapkamer een verhaaltje voorlezen. Tot slot een kus en in bed.
• Houd je maaltijd rustig. Eet zoveel mogelijk aan tafel. Zet tijdens het eten niet meer op tafel dan nodig. Zet televisie, tablets, laptops en telefoons uit. Soms is het handiger om brood van tevoren klaar te maken. Gebruik een afgesloten beker als de bekers vaak omvallen. Laat de maaltijd niet te lang duren.
• Leg ’s avonds vast de kleren voor de volgende dag klaar. Het liefst in de volgorde van aantrekken, dus ondergoed bovenop. Je kind kan zich dan gemakkelijker zelf aankleden.
• Geef je kind niet te veel keuzes. Laat het wel kiezen, maar bijvoorbeeld uit twee dingen
• Geef je kind ruimte om te spelen en dingen te ontdekken in en rond huis.
• Laat je kind iedere dag buiten spelen met vriendjes. Ook als het slecht weer is.
• Maak het thuis rustig voor je kind. Zorg voor een rustige inrichting van de slaapkamer en niet te veel los speelgoed in de kamer. Geef je kind één soort speelgoed tegelijk.

Hoe geef je een druk kind aandacht op de goede manier?

Je kind heeft veel positieve aandacht nodig. Geef complimentjes bij dingen die goed gingen. Bijvoorbeeld als een druk kind tien minuten rustig speelt.
Door complimenten krijgt je kind meer zelfvertrouwen. Ook voor jezelf is het goed: zo krijg je door hoe vaak je kind zich wél goed gedraagt. Complimenten maken de sfeer in huis beter. En daardoor ook het gedrag van je kind.

Meer tips om je kind op een goede manier aandacht te geven:

• Geef je kind aandacht op het moment dat hij of zij rustig is. Dat hoeft niet lang, want dat stoort je kind bij het spelen. Maar geef wel een compliment.
• Vertel dat je het fijn vindt dat je kind rustig speelt. Zo leert je kind wat je van hem of haar verwacht. Een kind laat het goede gedrag dan makkelijker weer zien.
• Speel af en toe samen of lees voor. Kijk hoe je kind reageert. Dan zie je wanneer het genoeg is voor je kind.

Lees tips om je kind complimentjes te geven.

Hoe maak je duidelijke regels voor een druk kind?

Duidelijke regels zijn belangrijk voor een druk kind. Daardoor leren kinderen wat je van hen verwacht. Je kind mag bijvoorbeeld wel buiten rennen, maar niet binnen.

Tips om duidelijk te zijn voor je kind:

• Houd je aan de regels en spreek je kind erop aan las hij of zij zich niet aan de regels houdt.
• Verwacht niet te veel van je kind. Voor een kleuter is een halfuur rustig kleuren bijvoorbeeld al veel.
• Praat met je kind in korte zinnen. Geef korte, duidelijke opdrachten.
• Leg moeilijkere opdrachten stap-voor-stap uit en geef uitleg. Zeg niet: ‘Pak je trui’, maar: ‘Ga naar boven en pak je groene trui met beertjes uit de kast’. En niet: ‘Ga je vlug aankleden, want we gaan eerst naar het postkantoor en daarna tante Annie bij oma halen’. Maar stap-voor-stap: ‘Ga je aankleden, want we gaan weg’. En daarna: ‘We gaan naar het postkantoor’. En zo ga je verder.
• Vraag je kind om je aan te kijken als je een opdracht geeft, dan kan het beter luisteren. En laat je kind de opdracht herhalen.
• Leer je kind om de beurt te praten en naar anderen te luisteren.
• Vraag je kind hoe je hem of haar kunt helpen om zich aan de regels te houden. Misschien vindt je kind het fijn als je het zegt als het niet goed gaat. Je kunt dan samen een woord afspreken wat je dan kunt zeggen. Of een gebaar dat alleen jullie kennen.

Heb je een partner? Spreek dan samen af hoe je reageert op gedrag van je kind. Waar zeggen jullie iets van, wanneer geef je complimenten en welk gedrag negeer je?

Lees meer over regels maken en grenzen stellen voor je kind.

Is bewegen en sporten goed voor een druk kind?

• Voor actieve kinderen is veel buiten zijn en sporten goed. Zorg ervoor dat je kind iedere dag kan lopen, fietsen, sporten of buiten spelen.
• Sporten waarin je kind zich uit kan leven, zijn goed. Bijvoorbeeld zwemmen, judo en paardrijden. Een scoutingclub kan ook leuk zijn. Je kind kan daar vriendjes maken en leren samenwerken.

Lees meer over sporten voor kinderen.

Wat zijn nog meer tips als je een druk kind hebt?

• Het veranderen van druk gedrag kost tijd en energie. Houd daar rekening mee.
• Speelt je kind met vriendjes? Laat je kind het liefst met één vriendje tegelijk spelen, het liefst een vriendje dat niet zo druk is. Wordt het spel te druk, stuur dan rustig bij. Speel bijvoorbeeld even mee. Word je kind niet rustiger? Stap dan over naar een ander spel.
• Drukke kinderen moeten hun energie kwijt. Lang stilzitten is vaak moeilijk. Wissel stilzitten af met iets doen. Laat je kind bijvoorbeeld na het eten helpen met het afruimen. Of laat je kind iets uit de keuken halen.
• Neem regelmatig een moment rust. Ga bijvoorbeeld met je kind een boekje lezen.
• Ga situaties uit de weg die je kind nog niet aankan. Bijvoorbeeld winkelen in de stad of veel familie zien.
• Bereid je kind voor op nieuwe situaties, maar niet te lang van tevoren. Komt er een verjaardag, vakantie of uitstapje aan? Vertel stap voor stap wat er gaat gebeuren.
• Reageer niet op alles. Dingen die minder vervelend zijn kun je soms beter negeren.
• Praat af en toe met de leerkracht van je kind. Ook als je denkt dat het goed gaat. Bedenk samen wat het beste werkt bij je kind.

Hoe zorg je goed voor jezelf als je een druk kind hebt?

• Ben jij goed uitgerust en voel je je goed? Dan kun je veel meer van je drukke kind hebben. En dat is vaak weer beter voor het gedrag van je kind.
• Voel je niet schuldig als je kind druk is. Sommige kinderen zijn van zichzelf druk. Vaak gaat het de ene dag beter dan de andere dag. Blijf je kind wel bijsturen.
• Soms is het fijn om erover te praten met je eventuele partner, een familielid of vriend. Of met ouders van vriendjes of de leiding van de (sport)club van je kind. Andere mensen begrijpen het gedrag van je kind dan ook vaak beter.

Hulp als je een druk kind hebt

Sommige kinderen blijven druk, wat je ook doet. Zij kunnen moeilijk luisteren. Ook met andere kinderen omgaan gaat vaak moeilijk. Ze worden er zelf verdrietig van. Misschien vraag je je in dat geval af of je kind ADHD heeft. Op Thuisarts.nl lees je meer over kinderen met ADHD.

Is je kind druk en heeft hij of zij daar last van, bijvoorbeeld op school? Of is het zwaar voor de rest van het gezin? Neem dan contact op met de Jeugdgezondheidszorg of met je huisarts.