Je wilt als ouder het beste voor je kind. Maar als je problemen hebt, groeit je kind niet zo zorgeloos op als je zou willen. Het is zwaar om naast psychische problemen, geldzorgen, ziekte of relatieproblemen de kind(eren) aandacht te geven en op te voeden. De jeugdgezondheidszorg is er ook voor jou en je gezin als er problemen zijn.
Geldzorgen en schulden
Opvoeden is makkelijker als je genoeg geld hebt om van te leven. Maar is er weinig geld, dan is dat moeilijk. Het geeft ook spanning. Als de huur, verzekeringen en boodschappen zijn betaald, blijft er vaak niets over om eens iets extra’s van te doen. Misschien voel je je schuldig tegenover je kind. Je gunt hem of haar ook eens die mooie sneakers of een dagje uit.
- Wees eerlijk tegenover je kind. Leg uit dat je moet kiezen waar je geld aan uitgeeft. Probeer samen leuke dingen te bedenken om te doen, die geen geld kosten.
- Vertel je kind ook dat weinig geld hebben niets is om je voor te schamen. Het hoeft ook geen geheim te zijn. Als ouders van een vriendje weten dat jullie weinig geld hebben, wordt je kind misschien wel uitgenodigd om bijvoorbeeld mee naar het zwembad te gaan. Accepteer dit soort hulp dan ook.
- Praat over je geldzorgen met mensen die je vertrouwt.
- Praat er ook over op school en met de Jeugdgezondheidszorg. Zij weten welke hulp jij en je gezin kunnen krijgen. Ook bij het aflossen van schulden. Ze kennen regelingen, waardoor je kind bijvoorbeeld toch lid kan worden van een sportclub of een laptop voor school kan krijgen. Op hulpbijarmoede.nl kun je zien waar je in je eigen buurt terecht kunt.
- Op nibud.nl lees je hoe je zo goed mogelijk met weinig inkomen om kunt gaan.
Psychische problemen of een verslaving
Bij ernstige psychische problemen kun je vaak niet goed je rol vervullen als ouder. Bijvoorbeeld bij een depressie, een angststoornis of een alcohol- drugs- of gokverslaving. Dat heeft invloed op de kinderen. Het is heel belangrijk dat je hulp zoekt voor jezelf. Voor jou, maar ook voor je kinderen.
- Praat er over met de huisarts of de jeugdgezondheidszorg. Hoe kun je de beste ouder zijn, die je kunt zijn in jouw situatie? Zij kunnen ook samen met jou uitzoeken welke hulp jij nodig hebt en welke hulp er voor je kind is.
- Op kopopouders.nl kun je informatie en advies krijgen en met andere ouders praten op het forum.
Ziekte in het gezin en kind als mantelzorger
Heb je een kind hebt met een beperking, stoornis of chronische ziekte? Of ben jij of is je partner chronisch of ernstig ziek? Dan heb je veel zorgen. En mogelijk ook veel afspraken in en met de zorg. Je kunt erg moe zijn en mogelijk kun je niet werken.
De gezonde kinderen in het gezin krijgen vaak minder aandacht. Soms hebben zij huishoudelijke taken of helpen ze hun zieke broer, zus of ouder. Als een kind mantelzorger is, ontwikkelt het zich anders dan leeftijdsgenoten. Er is misschien minder tijd voor school, sport en vrienden. Een kind dat thuis mee-zorgt kan zich té verantwoordelijk gaan voelen. Of last krijgen van lichamelijke klachten door de spanning of overbelasting.
- Plan regelmatig momenten in waarop je speciaal aandacht hebt voor je kind dat mee-zorgt. Ook korte momenten van aandacht kunnen al heel waardevol zijn.
- Praat met je kind over wat er aan de hand is in jullie gezin en beantwoord al haar of zijn vragen.
- Bespreek het ook met de jeugdgezondheidszorg. Zij kunnen je adviseren over de opvoeding van kinderen met zorgtaken en weten welke hulp je kunt krijgen in jouw buurt.
- Op mantelzorg.nl vind je meer informatie over jonge mantelzorgers. Op VPRO.nl kun je het televisieprogramma ‘Bikkels’ over jonge mantelzorgers bekijken.
Stress en huiselijk geweld
Als je er alleen voor staat als ouder, als er grote problemen zijn in jouw relatie of jullie gaan scheiden, kan dat veel stress geven. Dat is zwaar voor jou. En kinderen voelen de stress van en spanningen tussen hun ouders. Daarom is het belangrijk dat jij hulp krijgt zodat je kind er minder schade van heeft.
Als ruzies uit de hand lopen en overgaan in schreeuwen, dreigen en slaan noemen we dat huiselijk geweld. Voor kinderen is het heel angstig om dit mee te maken. Ze krijgen er vaak problemen door in hun ontwikkeling, die op volwassen leeftijd nog steeds spelen. Geweld gaat meestal niet vanzelf over.
- Als er veel stress is bij jou en in jouw gezin en/of je jouw kind geen veilig thuis kunt geven, is het belangrijk om hulp te zoeken. Voor jou en voor je kind. Praat er over met iemand die je vertrouwt en bespreek het met je huisarts of de jeugdgezondheidszorg. Zij kunnen kijken welke hulp er voor jou of voor hulp is en met je bespreken hoe je je kind zoveel kunt beschermen.
- Je kunt ook contact zoeken met Veilig Thuis: 0800-2000.
Reacties kind op problemen in het gezin
Kinderen zijn heel gevoelig. Ze hebben het snel in de gaten als jij er niet helemaal bij bent met je hoofd. Hoe ze daarop reageren, verschilt per kind. En is ook afhankelijk van de leeftijd. Er zijn kinderen, die
- meer gaan huilen en slechter slapen
- lastig worden om op die manier aandacht van jou te krijgen
- zich terugtrekken en jou juist uit de weg gaan
- denken dat het hun schuld is dat dingen niet goed gaan
- mee gaan zorgen voor de andere gezinsleden
- geen vriendjes meevragen naar huis
- bijna niet meer thuis zijn, maar steeds buiten de deur dingen doen
- zelf stress krijgen
Benoem de problemen, maak ze bespreekbaar met je kind. Zo voelt je kind zich gehoord en gezien.
Steun en hulp bij problemen in het gezin
- Praat er over
Blijf niet alleen tobben en schaam je vooral niet om er over te praten. Je bent echt niet de enige met problemen. Op social media zie je misschien alleen maar blije familie-uitjes en lachende gezichten maar bedenk dat de meeste mensen hun problemen liever verborgen houden. Kies een vertrouwd persoon om mee te praten. En het is belangrijk dat de leerkracht van je kind weet dat hij of zij te maken heeft met problemen thuis.
- De Jeugdgezondheidszorg steunt jou
Als de problemen in je gezin lang duren, groeit je kind niet zo zorgeloos op als je zou willen. Dat kan invloed hebben op de ontwikkeling van je kind. Daarom is het goed om het te bespreken met een jeugdarts of jeugdverpleegkundige. De jeugdgezondheidszorg wil jou ondersteunen zodat jij er meer voor je kind kunt zijn. Zij bespreken met jou welke stappen je kunt zetten en kunnen advies geven dat past bij jouw situatie.
De jeugdgezondheidszorg vind je in het consultatiebureau, schoolartsendienst, Centrum Jeugd en Gezin of het Ouder-Kind-centrum: het verschilt per gemeente hoe het heet. Als je dit niet weet, kijk dan op de website van je gemeente.
Wil je snel en anoniem contact met de jeugdgezondheidszorg? Stel je vraag dan via de Ouderchat!
- Zwangerschap en huisbezoek
Ben je zwanger en heb jij of hebben jullie problemen? Je kunt al tijdens je zwangerschap ondersteuning krijgen. Vraag bijvoorbeeld een huisbezoek aan.
- Wijkteam
Je kunt ook naar het wijkteam in jouw buurt. In zo’n team zitten hulpverleners. Zij overleggen met je welke hulp jij kunt gebruiken en helpen je bij het regelen hiervan. Soms hebben wijkteams een ruimte waar je zo kunt binnenlopen. Het kan ook dat je je via de website van de gemeente of de jeugdgezondheidszorg kunt aanmelden.
- Hulp van vrijwilligers
Er zijn verschillende organisaties met vrijwilligers die steun bieden. Kijk bijvoorbeeld eens op de websites NLvoorElkaar.nl, Steunouder.nl of Buurtgezinnen.nl. Bij De Luisterlijn – op 088 0767 000 kun je dag en nacht terecht voor een luisterend oor.