Tussen 10 en 12 jaar komen veel kinderen in de puberteit. Hun lichaam verandert en een kind kan zich daardoor onzeker voelen. Wat verandert er in de puberteit? En hoe help je je kind hiermee?
Wat verandert er in de puberteit?
Bij de meeste meisjes begint de puberteit tussen 9 en 12 jaar. Bij jongens meestal tussen 9 en 13 jaar. Hun lichaam gaat dan veranderen:
- Kinderen gaan groeien. Eerst de handen en voeten en dan in de lengte;
- Ze krijgen haar onder hun oksels en rond de penis en vagina;
- Meisjes krijgen borsten, bredere heupen en de schaamlippen worden groter;
- Meisjes worden voor het eerst ongesteld;
- Bij jongens groeien de penis en de ballen;
- Bij jongens beginnen de baard en snorharen te groeien;
- Jongens krijgen ‘de baard in de keel’. Ze krijgen dan een lagere stem;
- Jongens krijgen de eerste zaadlozing.
Lees meer over lichamelijke veranderingen in de puberteit
Hoe steun ik mijn kind als hij of zij onzeker is?
Meisjes en jongens van deze leeftijd moeten vaak wennen aan hun nieuwe lichaam en aan de veranderingen. Ze vragen zich af of ze wel normaal zijn. Ze gaan zich steeds meer vergelijken met leeftijdsgenoten. En zijn zich meer bewust van de verschillen tussen zichzelf en anderen. Ze kunnen dan onzeker worden over hun eigen lichaam.
Zeg dat je kind trots mag zijn op zichzelf. Leg uit dat hun lichaam nog zal doorgroeien, in ieder geval tot 18 jaar. Vertel ook dat iedereen anders is, uniek en mooi. Sommige tieners vergelijken zich met mensen in de media. Leg uit dat die mensen er vaak mooier uitzien, doordat ze veel make-up dragen of gefotoshopt zijn.
Heeft je kind al seksuele gevoelens?
Je kind kan voor het eerst verliefd worden. Of seksuele gevoelens hebben voor iemand. Sommige kinderen krijgen hun eerste vriendje of vriendinnetje.
Kinderen fantaseren soms meer over liefde en seks. En gaan op zoek naar informatie op televisie, online en in tijdschriften. Jongens fantaseren vaak iets eerder dan meisjes over seks. Jongens doen dit vanaf 11-12 jaar, meisjes ongeveer een jaar later. Ook fantaseren jongens vaker dan meisjes over seks. En zijn jongens wat vaker geïnteresseerd in beelden over seks.
Seksueel opgewonden zijn is op deze leeftijd normaal. En hoort bij de seksuele ontwikkeling. Jongens kunnen opgewonden zijn en een stijve penis krijgen zonder dat ze dat willen. Ze voelen zich dan vaak ongemakkelijk. Vertel dat dit erbij hoort en dat hun vrienden dit ook hebben. Leg uit dat je even kunt gaan zitten of weg kunt lopen, zodat anderen het niet zien. En vertel dat het niet altijd betekent dat je seksueel opgewonden bent. Het is gewoon een reactie van het lichaam.
Op deze leeftijd beginnen kinderen ook te fantaseren over wie ze leuk vinden. Jongens, meisjes of allebei. Dit heet seksuele voorkeur.
Wanneer beginnen kinderen met masturberen?
Jongens en meisjes kunnen masturberen. Een ander woord hiervoor is zelfbevrediging of soloseks. Je kind kan klaarkomen door de penis of vagina aan te raken. Masturbatie is niet schadelijk en hoort bij de seksuele ontwikkeling.
Door masturberen leren kinderen hun eigen lichaam kennen. En leren ze wat ze wel of niet fijn vinden. Het kan ook ontspannend zijn. Vertel je kind dat dit normaal is. En dat hij of zij zich daar niet voor hoeft te schamen.
Wanneer wordt een meisje voor het eerst ongesteld?
Sommige meiden kijken uit naar de eerste keer ongesteld worden. Andere meiden zien er tegenop. Vertel je kind hoe het is om ongesteld te zijn. Dan weet ze ongeveer wat er gaat gebeuren. Haal ook maandverband of tampons in huis.
Lees meer over ongesteld worden
Wanneer heeft een jongen zijn eerste zaadlozing?
Tussen 12 en 15 jaar krijgen jongens hun eerste zaadlozing. Het is goed om hen hierop voor te bereiden. Dan schrikken ze niet als hun onderbroek of bed plotseling nat is. Of er opeens sperma uit hun penis komt tijdens het klaarkomen. Vertel je zoon wat hij kan doen als het bed nat is.
Hoe maak je je kind weerbaarder?
Je kind is steeds vaker zonder jou. Daarom is het belangrijk je kind weerbaar te maken. Tips:
- Leer je kind op het eigen gevoel te vertrouwen
- Vertel dat hij of zij niet zomaar met andere mensen mee mag gaan, zonder dat jij het weet. Ook niet als het bekenden zijn;
- Leg uit dat je lichaam van jezelf is en dat daar niemand aan mag komen als je dat niet wilt. Dat volwassenen nooit iets seksueels met kinderen mogen doen;
- Geef aan dat het nooit de schuld van je kind is als hem of haar iets overkomt wat hij of zij niet wil;
- Laat merken dat je kind altijd bij jou terecht kan.
Meer tips voor weerbaarheid bij je kind.
Hoe ga je om met social media-gebruik van je kind?
Vanaf 9 jaar worden kinderen vaker ongemakkelijk of schamen ze zich als ze naaktfoto’s of filmpjes zien. Kinderen begrijpen dat bloot en lichamelijk contact privé zijn. Ze begrijpen nog niet wat porno is. Toch zien kinderen online vaak al van alles. Het is goed om daarover te praten. Vertel wat ze kunnen doen als ze online iets zien wat niet voor kinderen gemaakt is:
- Leg uit dat je kind van porno kan schrikken, dat hij of zij het kan wegklikken en er met jou over kan praten;
- Vertel dat je het op deze leeftijd spannend of leuk kunt vinden om naar te kijken
- Vertel dat porno niet bedoeld is voor kinderen, maar om volwassenen op te winden. Het is gespeeld en laat niet zien wat seks echt is.
Is je kind actief op social media? Maak dan afspraken over wat je wel en niet op een profielpagina plaatst. Spreek af dat je kind geen onbekenden toelaat. En mensen blokkeert die vervelende of rare vragen stellen.
Lees meer over veilig internetten en veilig social media-gebruik.
Je puber kan op internet allerlei seksuele foto’s en filmpjes tegenkomen. Ook kunnen pubers intieme foto’s of filmpjes van zichzelf maken en versturen. Praat hierover met je kind. Presentatrice Fiona en deskundige Ingvil de Haan van Rutgers, geven tips in dit filmpje:
De youtube video wordt niet getoond omdat de cookies niet zijn geaccepteerd. Ga naar https://www.youtube-nocookie.com/embed/MNrll-z7XWw?rel=0 om hem alsnog te bekijken.
Hoe praat je met je kind over seks?
Voor je kind is het fijn als hij of zij weet wat er kan veranderen in de puberteit. En dat jij er bent voor je kind.
Wil je met je kind praten over seks? Het kan het zijn dat hij of zij er niet over wil praten met jou. Toch halen kinderen van 10 tot 12 jaar nog steeds de meeste informatie over seks en puberteit van hun ouders.
Wil je kind niet met je praten over seks? Je kunt ook een boek geven. Of kijk samen naar afleveringen van Dokter Corrie op Schooltv.nl of de serie Oogappels.
Bekijk ook de tips van Fiona in het filmpje Seksuele voorlichting:
De youtube video wordt niet getoond omdat de cookies niet zijn geaccepteerd. Ga naar https://www.youtube.com/embed/gtPZ0UMBs30?si=_nCbgBhHzdCSnhv7&start=7 om hem alsnog te bekijken.
Meer over seksuele voorlichting van kinderen
- Seksueleopvoeding.info – brochure ‘Relationele en seksuele ontwikkeling van kinderen van 6-9 jaar (PDF-bestand). Je kunt de brochure ook downloaden in andere talen;
- Seksueleopvoeding.info – over de fase 9-12 jaar over de prepuberteit;
- Pubergids.nl – voor kinderen van 10+.
