Als je vader of moeder bent geworden, verandert er heel veel in je leven, je relatie en je werk. Je krijgt er vooral een hele grote verantwoordelijkheid bij. Dat kan je onzeker maken. Er is geen handleiding: iedere ouder en ieder kind is anders, en kinderen veranderen ook nog eens als ze opgroeien.
De eerste weken als ouder
Opeens ben je vader of moeder. Dat kan behoorlijk wennen zijn. Je bent verantwoordelijk voor een kwetsbaar wezentje dat nog helemaal afhankelijk van jou is. Je moet leren hoe je hem of haar moet verzorgen, wennen aan een nieuw ritme en je krijgt meestal minder slaap. En als jij degene bent die is bevallen, moet je ook nog herstellen.
Gelukkig kan bij veel gezinnen de eerste week een kraamverzorgende thuis komen helpen. Zij zorgt voor de vrouw die net bevallen is, de baby en het gezin en leert jou of jullie hoe je je kind kunt verzorgen. Daarna kan je als partner nog veel helpen (en misschien extra verlof nemen). Soms willen vrienden en familie helpen, door met de baby te wandelen, te koken of naar je verhaal te luisteren.
Neem de tijd om je kind te leren kennen en te wennen aan alle nieuwe dingen. Hulp vragen en accepteren is belangrijk, ook voor de kleine dingen.
Niet de hele tijd blij met je baby
Geen enkele ouder die net een kind heeft gekregen is alleen maar dolgelukkig. Dit is logisch, want je wereld staat even helemaal op zijn kop. Niet iedere ouder voelt meteen een band met zijn of haar kind. Dat is normaal. Door tijd met je baby door te brengen, groeit dit vanzelf.
Kijk en luister goed naar je kind. Neem de tijd hem of haar goed te leren kennen en stel niet te hoge eisen aan je zelf. Het is normaal dat je je vaak afvraagt of je het wel goed doet. Vooral als de kraamhulp weg is en jij of jullie er opeens alleen voor staan.
Je kunt ook problemen hebben waardoor het moeilijk is om er voor je kind te zijn. Zoals zorgen over geld, psychische problemen of een ziek familielid. Het kan ook zijn dat het (nog) niet goed gaat met je baby of dat de bevalling heftig was. Ook dan kun je je somber en angstig voelen.
Vrouwen kunnen ook na de bevalling een depressie krijgen. Praat er over met mensen die je vertrouwt en met de huisarts, verloskundige of de jeugdarts.
Eigen leven, werk en relatie ouders
Als je een partner hebt, verandert je relatie. Opeens moeten jullie dag en nacht rekening houden met een kind. Praat met elkaar over de veranderingen in jullie leven. Bespreek ook de taakverdeling, dat geeft rust en duidelijkheid.
Naast vader of moeder ben je ook een mens. Het blijft dus belangrijk dat je jezelf kunt ontwikkelen op jouw manier, leuke dingen voor jezelf kunt doen en kunt ontspannen. Het is belangrijk dat het goed gaat met jou als ouder. Je kind voelt zich dan ook beter. Probeer tijd te blijven vinden voor jezelf, sporten, hobby’s en vrienden. Wat je ook maar nodig hebt om jezelf op te laden en je goed te voelen.
Ook als je werkt zullen er dingen veranderen nu je een kind hebt. Je kind moet bijvoorbeeld naar de kinderopvang en misschien wil je minder gaan werken of verlof nemen.
Verantwoordelijkheid voelen als ouder
Vader of moeder zijn voelen mensen als een grote verantwoordelijkheid. Je kind is afhankelijk van jou. De meeste ouders willen dat hun kind gelukkig is en zich goed kan ontwikkelen. Dat is niet niets en het kan wel eens zwaar op je drukken.
Ook voor de wet ben je verantwoordelijk voor je kind. Je hebt een onderhoudsplicht, ook als je gescheiden bent. En een kind heeft ook rechten, die noemen we kinderrechten. De Kinderombudsman bewaakt de rechten van kinderen en jongeren.
Onzeker als ouder
Ouder zijn vraagt veel nieuwe dingen van je. Er zijn geen vaste regels of handleidingen. En je kind verandert ook nog eens de hele tijd. Daarom kun je als ouder flink onzeker zijn. Opvoeden is ook niet altijd makkelijk. En door alle verantwoordelijkheid die je hebt, wil je het misschien te goed doen. En niemand kan je precies vertellen hoe jij jouw kind moet opvoeden, maar je krijgt wel vaak (en soms verschillende!) goedbedoelde adviezen.
Je wilt geduldig zijn, je inleven in je kind en jezelf kunnen beheersen. Je wilt grenzen stellen maar er ook wel eens van afwijken. Je wilt je kind beschermen en het allemaal goed doen, maar ook weer niet overbezorgd zijn.
Probeer op een ontspannen manier je eigen weg te vinden. Door jezelf en je kind beter te leren kennen, weet je steeds beter hoe jij het wilt doen en wat bij jou en jullie past. Bij iedere ouder past een andere manier van opvoeden en bij ieder kind en fase ook.
Schuldgevoel als ouder
Als ouder kun je ook last hebben van schuldgevoelens. Je wilt dat je kind gelukkig is en zich goed kan ontwikkelen, maar het gaat natuurlijk niet altijd goed met je kind. Sommige ouders voelen zich bijvoorbeeld schuldig als ze niet op tijd door hebben dat hun kind ziek is en het toch naar de opvang of school hebben gebracht. Of wanneer hun kind gepest wordt. Of er een ongeluk gebeurt.
Je kunt je kind niet altijd beschermen. Je kunt ook niet een perfecte opvoeder zijn. Je kunt ook niet altijd alle signalen van je kind goed begrijpen, alles weten, zien en oplossen. Het is goed om kritisch naar jezelf te kijken en te leren van je fouten maar vraag niet het onmogelijke van jezelf.
Iedere ouder maakt fouten. Praat erover met mensen die je vertrouwt. Vaak merk je dat andere ouders dezelfde of vergelijkbare dingen meemaken, en dat het misschien niet zo erg is als je nu misschien denkt.
Iedere ouder is anders
Je gaat je kind leren kennen maar leert ook jezelf soms heel anders kennen in je nieuwe rol als ouder. Opvoeding is een soort spiegel. Je ontdekt wat jij belangrijk vindt
Wat je uit je jeugd hebt meegekregen kan veel invloed hebben op wat voor ouder jij wordt. Het kunnen leuke dingen zijn, maar ook nare dingen zijn of zelfs jeugdtrauma’s. Je kunt een goed voorbeeld hebben aan hoe jouw ouders het deden, of je kunt het helemaal anders willen doen.
Ook bijvoorbeeld waar je vandaan komt, je achtergrond, je eventuele geloof, je normen en waarden, het heeft allemaal invloed hebben op wat voor ouder je wordt.
Als je adoptieouder, pleegouder of stiefouder bent, kunnen er weer andere dingen spelen.
Je kind leren loslaten
Naarmate kinderen ouder worden, krijgen zij zelf meer verantwoordelijkheid. Je kind neemt steeds meer beslissingen en praat mee over afspraken binnen jullie gezin. Je kind wordt steeds meer beïnvloed door vrienden en andere mensen en dingen die hij of zij meemaakt. Je kind moet leren dingen zelf op te lossen. Het doel van opvoeden is natuurlijk om te zorgen dat je kind voor zichzelf kan zorgen.
Daarom is loslaten zo belangrijk. Sommige ouders zijn overbezorgd. Of hebben het gevoel dat zij moeten zorgen dat het leven van hun kind op rolletjes loopt. Dat kan niet. Zoveel invloed heb je niet als ouder.
Praten met anderen
Alle ouders voelen zich wel eens onzeker en angstig. Het is fijn en geruststellend om met andere mensen over je gevoelens, gedachten en moeilijke situaties te praten. Kijk wie met je mee kan denken en wie je vertrouwt.
Je kunt ook met andere ouders ervaringen uitwisselen en elkaar steunen. Ouders die dit doen voelen zich vaak minder eenzaam en gestrest en hebben het gevoel de opvoeding beter aan te kunnen.
Soms hebben mensen peetouders aangewezen voor hun kind. Dat kunnen ook de mensen zijn bij wie je terecht kan. Of misschien ook wel waar je kind terecht kan als het ouder is.
Hulp zoeken voor jezelf en je kind
Onzekerheid hoort erbij, maar als je merkt dat het langere tijd niet goed gaat met jou of je kind, of als er problemen in je gezin zijn, praat dan met de jeugdarts of je huisarts. Als het nodig is, kun je hulp krijgen bij het opvoeden of bij andere problemen.
