Puberteit

In de puberteit verandert er veel. Pubers ontdekken wie ze zijn, maken zich los van hun ouders en hebben last van hun humeur. Ze worden ook steeds zelfstandiger. Hoe ga je hier als ouder mee om? Hoe kun je je kind aanmoedigen om zelfstandig te worden en zelfvertrouwen te krijgen?

Veranderingen in de puberteit

In de puberteit vinden er allerlei ontwikkelingen in de hersenen plaats. De hersenen moeten zich nog meer ontwikkelen dan we vroeger dachten. Pubers hebben daardoor soms moeite met concentreren. Ze zien niet altijd de gevolgen van hun keuzes.

Ook het lichaam van tieners ontwikkelt zich onder invloed van hormonen in de richting van volwassenheid. Dat gebeurt niet bij iedereen op dezelfde leeftijd. Meisjes beginnen eerder met een snelle groei dan jongens.

Kinderen krijgen in de puberteit seksuele gevoelens en gaan zich anders gedragen. Ze veranderen em groeien ook sociaal-emotioneel.

De overgang naar de middelbare school en alle lichamelijke veranderingen zijn makkelijker voor pubers die zich snel aanpassen. Andere kinderen hebben wat meer tijd en steun nodig. Reageer rustig op de veranderingen. Laat merken dat je je kind begrijpt. En ook dat je vertrouwen in hem of haar hebt. Dat je overtuigd bent dat je puber nieuwe situaties aankan.

Op zoek naar een eigen identiteit

Pubers groeien toe naar zelfstandigheid. Ze zijn veel met zichzelf bezig en gaan ontdekken wie ze zijn: ze ontwikkelen hun eigen identiteit. Ze kijken kritisch naar zichzelf. Wat kan ik, hoe zie ik eruit? Ze zijn daar onzeker over en daardoor ook kwetsbaar.

• Pubers vinden hun ‘culturele identiteit’ belangrijk. Ze kunnen zich afvragen of ze Turk of Marokkaan of Surinamer zijn of Nederlander, vegetariër of dierenbeschermer, Jehovagetuige of atheïst.
• Tieners zoeken idolen als voorbeelden, bijvoorbeeld zangers, vloggers en influencers.
• Wie ze nu zijn, benadrukken kinderen in deze leeftijd met kleding. Sommige tieners kiezen voor een eigen stijl. Bijvoorbeeld zwarte gothic kleding, of bijvoorbeeld voor een sexy, chique of sportieve stijl. Moslimmeisjes kiezen soms ineens voor een hoofddoek.

Steeds meer zelfvertrouwen en zelfstandigheid

Jongeren met genoeg zelfvertrouwen kunnen al veel zelfstandig doen. Ze kunnen zelf keuzes maken op school en in hun vrije tijd. Ze kunnen zelf een baantje zoeken en zelf hun eigen kleren kopen.

Het is goed om je kind dat soort dingen alleen te laten doen, maar denk wel mee. Praat samen over de voordelen en nadelen van bepaalde keuzes. Pubers denken dat ze al veel kunnen, maar zien niet altijd de gevolgen. Probeer samen te kijken wat kan.

Houd in het omgaan met je kind rekening met zijn of haar karakter. Is je puber vaak afwachtend en neemt hij of zij toch eens een nieuw initiatief? Geef dan een compliment. Denkt je kind goed na voordat hij of zij iets doet, terwijl dat niet altijd lukt? Vertel je kind vooral wát het goed doet of heeft gedaan.

Pubers maken zich los van ouders

• Ze willen zelf beslissingen nemen.
• Ze willen experimenteren en hebben daarvoor meer vrijheid nodig.
• Ze zetten zich soms af tegen hun ouders door bijvoorbeeld bepaalde kleding of ander gedrag.
• Ze snappen er niets van dat ouders wel eens ongerust zijn.
• Soms kiezen pubers een andere volwassene als praatpaal.
• Ze krijgen hechtere vriendschappen en de invloed van hun vrienden wordt groter dan die van hun ouders.

Help je puber bij de sociaal-emotionele ontwikkeling

Pubers leren zichzelf steeds beter kennen. Ze kunnen zich steeds beter inleven in anderen en steeds beter samenwerken. Ze leren zich in te houden, beter te luisteren naar anderen en door te zetten. Ze voelen ook steeds beter aan aan welke regels ze zich moeten houden.

Als ouder kun je je kind helpen zich sociaal-emotioneel goed te ontwikkelen.

• Laat zien dat je betrokken bent bij je kind en dat je er voor hem of haar bent. Laat ook zien dat je trots bent op hoe je kind zijn of haar best doet.
• Je kunt pubers helpen naar zichzelf te kijken door hun gedrag en gevoelens te beschrijven en te vragen waarom ze iets doen.
• Kijk ook goed naar wat je kind drijft. Zelf let je misschien op prestaties en rapportcijfers, maar je kind is waarschijnlijk bezig met eigen dingen en ervaringen opdoen. Het is fijn voor pubers als je dat begrijpt en er interesse voor hebt.
• Moedig je kind aan onafhankelijk te zijn en uit zichzelf ergens aan te beginnen.

Humeurig zijn hoort erbij

Tieners kunnen op het ene moment de slappe lach hebben en een halfuur later heel chagrijnig zijn. Ze willen op deze leeftijd graag nieuwe dingen uitproberen en onafhankelijker worden.

Daardoor lopen ze nogal eens tegen de grenzen op, die ouders aan hen stellen. Ze gaan soms graag tegen je in. Ze willen op hun eigen manier leven, en kunnen daardoor ruzie krijgen met ouders en leraren.

• Het is goed dat je grenzen blijft stellen.
• Het werkt positief als je open met je kind praat. Accepteer als je puber ergens anders over denkt dan jij. Durf zelf ook van mening te veranderen.
• Je kind kan zich goed persoonlijk ontwikkelen als je duidelijke en haalbare verwachtingen van je kind heb. En als je zijn of haar onafhankelijkheid respecteert.

Je kind kan zich ook gaan terugtrekken en nog maar weinig vertellen. Dit hoort bij het volwassen worden. Dit betekent niet dat je geen goede relatie met je kind hebt. Het is een teken dat je kind volwassen aan het worden is.

Moeheid hoort bij deze leeftijd

Is je kind vaak moe, slaapt hij of zij lang uit en hangt hij of zij veel op de bank? Dat is op deze leeftijd heel normaal. In de puberteit groeien jongeren hard en worden ze vruchtbaar. Dat kost veel energie. Ze hebben daarom ook veel slaap nodig: ongeveer negen tot tien uur per nacht.
Maar omdat pubers pas later op de dag moe worden, kunnen ze langer opblijven. Ze moeten dan eigenlijk ook later opstaan om toch negen tot tien uur slaap te krijgen. Dat kan niet, omdat ze op tijd naar school moeten. Een puber slaapt daardoor vaak te weinig.

Filmpjes over omgaan met pubers

Voor veel ouders is de puberteit van hun kind een lastige fase. Je kind wordt steeds zelfstandiger. Hoe ga je hier als ouder goed mee om? Fiona geeft tips in dit filmpje: